معیارهای پذیرش اشتباه در سیستم های کیفری ملی و دیوان کیفری بین المللی

اشتباه به عنوان یکی از عوامل رافع مسئولیت کیفری،نه فقط در سیستم های کیفری ملی بلکه در بعد فراملی یعنی در منحصر به فردترین مرجع کیفری بین المللی نیز پذیرفته شده است. اما معیارهای پذیرش و دامنه ی آن در سیستم های کیفری ملی و دیوان کیفری بین المللی متفاوت می باشند، بدین ترتیب که برخی از این سیستم های کیفری ملی بین اشتباه موضوعی و اشتباه حکمی تفکیک قایل شده اند.در حالی که برخی دیگر صرف نظر از انفکاک میان اشتباه موضوعی و حکمی، از معیارهایی مانند متعارف و منطقی بودن اشتباه برای پذیرش آن استفاده کرده اند. اساسنامه رم به عنوان عالی ترین سند بین المللی کیفری، صرف نظر از پذیرش اشتباه موضوعی و حکمی، به تاثیر اشتباه بر روی رکن روانی جرایم توجه نموده است. از این رو در این پژوهش به شیوه ی توصیفی– تحلیلی، اشتباه به عنوان یکی از عوامل رافع مسئولیت کیفری بررسی شده و دستاورد این مقاله شامل مشخص نمودن؛ معیارهای پذیرش اشتباه در مهمترین سیستم های کیفری ملی و دیوان کیفری بین المللی می باشد.