حدوث عالم از دیدگاه صدرالمتالهین و تطبیق آن با آیات و روایات
مسئله حدوث یا قدم زمانی عالم از مباحث مهم و محل نزاع بین حکما و متکلمان بوده است. متکلمان اسلامیغالبا با توجه به ظاهر متون دینی معتقد به حدوث زمانی کل جهان اعم از عالم فرشتگان و عالم طبیعت شدهاند و در مقابل آنان حکمای اسلامیمجردات و ماده اولیه عالم طبیعت را فوق زمانی دانسته و بر حدوث ذاتی تاکید داشتهاند. ملاصدرا نیز درعین اعتقاد به حدوث ذاتی عالم بر اساس مبانی خاص خود بهویژه حرکت جوهری، سعی کرده نظریه خاصی را درباره حدوث زمانی عالم مطرح کند که نه مخالف ظاهرآیات و روایات باشد و نه اشکالات وارد بر نظر متکلمان را داشته باشد. با توجه به موضوع مقاله، دراین نوشتار سعی شده آیات مورد استشهاد صدرا در باب حدوث زمانی از مجموعه آثارش بررسی شود و احادیثی که میتواند در باب حدوث عالم مورد توجه قرار گیرد - هر چند متکلمان بدان نپرداختهاند-، در تطبیق بر نظر متکلمان یا نظر صدرا مورد تحلیل قرار گیرد. دراین تحقیق با تحلیلآیات و روایات بهاین نتیجه رسیدهایم که هر چند ظاهرایات قرآن کریم و روایات، بر مسبوق بودن عالم به عدم دلالت دارد ولی صراحتی بر حدوث زمانی کل عالم یا ایجاد عالم پس از عدم آن در زمان ندارد. وجود زمان مستقل از عالم و مقدم بر عالم، علاوه بر مشکلات عقلی با ظاهرآیات و روایات نیز سازگار نیست؛ ازاین رو به نظر میرسد دیدگاه صدرالمتالهین از سایر دیدگاهها باآیات و روایات مطابقت بیشتری دارد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.