ویژگی ها و کارکردهای روایت وارونه

روایت وارونه شیوه ای کم کاربرد و بدیع در ادبیات داستانی جهان است که مسیر زمان در آن وارونه شده و روایت از پایان به سوی آغاز می رود. این نوع روایت از کارکردهای بلاغی و معنایی شایان توجهی برخوردار است. عمده پژوهش های انجام شده درباب ویژگی ها و کارکردهای این گونه از روایت بر محور رمان هایی با «روایت وارونه  کامل» است که وارونگی در سراسر آن ها از آغاز تا پایان رعایت شده است. با این همه و در کنار این شیوه، برخی از نویسندگان به خلق داستان در قالب «روایت وارونه محدود» توجه نشان داده و تنها بخشی از داستان خود را به شکل وارونه روایت کرده اند؛ اما در همین مجال محدود از توانمندی های این نوع از روایت و کارکردهای بلاغی و معنایی آن بهره گرفته اند. پژوهش حاضر ضمن معرفی شیوه روایت وارونه، با بررسی دو نمونه از «روایت وارونه  محدود» که از ادبیات داستانی فارسی گرفته شده به اثبات این فرضیه می پردازد که وارونگی وقتی فقط در بخشی از روایت به کار گرفته می شود، نه فقط از توانمندی های بلاغی و معنایی آن (در تناسب با روایت وارونه کامل) کاسته نخواهد شد، بلکه از این رو که گزینش محدود و موردی وارونگی در متن غالبا گزینشی دقیق و هدفمندانه است، می تواند قابلیت های بیشتری را در هر دو بخش بلاغت و معنا از خود به نمایش بگذارد.