بازتاب کهن الگوهای روان زنانه و روان مردانه از دیدگاه یونگ در خانه های سنتی فلات مرکزی ایران

کهن‏الگو در روان جمعی انسان برانگیزاننده اعمال انواع کنش در ذهن معنوی اوست و از آنجا که جوهره هنر، ذهن و روان آدمی است، مقاله حاضر ارتباط میان روان کاوی و معماری را جست وجو می‏کند. کارل گوستاو یونگ، مبدع نظریه روان شناسی تحلیلی و باسط تیوری کهن ‏الگوها، معماری را چونان روان انسان می‏داند. به طوری که موقن است ابدا پدیده ‏ای دست‏ ساز بشر موجود نیست که نخست به‏ صورت پندار و خیال در روان نبوده باشد. شمار کهن ‏الگوها به‏ عنوان موضوع اصلی بحث بسیار است. این تحقیق با محوریت قرار دادن دو کهن ‏الگوی آنیما و آنیموس، نخست در پی یافتن و گردآوری نمادهای این کهن ‏الگوها در اندیشه ‏ها، آیین‏ها و باورهای قومی و سپس ایجاد تناظر در نمادهای برخی از مهم‏ترین اجزای خانه‏ های سنتی فلات مرکزی ایران شامل دستگاه ورودی، حیاط، ایوان، حوض خانه، اتاق، بادگیر، سرداب و سایر است. مقاله پیش رو با رویکرد تحلیل محتوا در پارادایم کیفی به‏روش استقرایی و قیاسی انجام پذیرفته است. نتایج تحقیق نشان می‏دهند میان نمادهای کهن ‏الگوهای آنیما و آنیموس و مضامین معنوی نهفته در اجزای خانه‏ های سنتی تناظر برقرار است و همان‏گونه که روان انسان کامل سرشتی دووجهی دارد، تعادل میان هردو نمودهای ‏روان ‏زنانه و روان‏مردانه در کلیت والای معماری سنتی خانه نیز دیده می‏شود.