اثر کمبود بور بر رشد رویشی، گل دهی و عملکرد دانه در گیاه کلزا

بور، عنصر کم مصرف ضروری برای گیاهان است که کمبود آن، یکی از بیماری های تغذیه ای شایع در گونه های زراعی است. در پژوهش حاضر، اثر کمبود بور روی مقدار رنگیزه ها، فنل ها، قندهای محلول، نشاسته، شاخص های فلویورسانس کلروفیل و فعالیت آنزیم ها در گیاه کلزا (Brassica napus cv. RGS) طی دوره رویشی و زایشی بررسی شد. کمبود بور سبب کاهش رشد گیاهان و اختلال در نمو برگ های جوان شد و کلروفیل، کاروتنویید و آنتوسیانین برگ را کاهش داد؛ همچنین به علت مهار گشودگی روزنه ها، تثبیت دی اکسید کربن افت کرد و به تبع آن، مقدار قندهای غیرساختاری کاهش یافت. غلظت ترکیبات فنلی سیتوسل طی شرایط کمبود بور در برگ افزایش یافت و با افزایش فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز همراه بود، ولی آنزیم پلی فنل اکسیداز تغییری نشان نداد. گیاهان دچار کمبود بور گل آذین های بدشکل و خمیده تشکیل دادند و درصد ریزش گل ها افزایش یافت. لوله گرده در گیاهان دچار کمبود بور تورم راسی نشان داد و درصد تندش دانه های گرده در این گیاهان کمتر بود. طی مراحل نمو بساک، کمبود بور سبب تمایزنیافتن لایه های دیواره کیسه گرده و تجزیه زودرس لایه مغذی و تغییرات تزیینات دیواره دانه گرده شد. گیاهان دچار کمبود بور میوه های کوچک تر با سرعت رشد کمتر و دانه های کوچک داشتند. نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده اثر کمبود بور طی دوره رویشی بر متابولیسم کربن و طی دوره زایشی  بر فرایندهای نموی متعدد از تندش دانه گرده تا نمو میوه و پرشدگی دانه بودند.