تعیین جریان رهاسازی بهینه و مطلوب زیست محیطی از مخزن سد لتیان با درنظرگرفتن مشخصه های اکوهیدرولیکی، هیدرولوژیکی و هیدرومورفواکولوژیکی جهت حفاظت زیستگاه رودخانه جاجرود

درک خوب از رژیم جریان طبیعی رودخانه در بسیاری از مطالعات هیدرولوژیکی نقش مهمی ایفا می کند. در چنین مطالعاتی نیز کمیت جریان زیست محیطی، پایه و اساس حفاظت از زیستگاه ماهیان رودخانه ای و اکوسیستم های آبی است و نیازمند به رسمیت شناختن آن در سیاست ها و تصمیم های طرح های توسعه منابع آب و گنجاندن آن در برنامه های مدیریت حوضه آبخیز است. در این مطالعه روش های هیدرولوژیکی تنانت، جریان پایه آبزیان، آرکانزاس و محدوده تغییرپذیری به منظور برآورد حداقل جریان اکولوژیکی و مدل هیدرودینامیکی شبیه سازی زیستگاه River2D، جهت حفظ پتانسیل اکولوژیکی رودخانه جاجرود مورد محاسبه و ارزیابی قرار گرفتند. در این راستا بر پایه چارچوب تحقیق، پس از تحلیل هیدرولوژیکی، مطالعات و مشاهدات میدانی، مدل مطلوبیت زیستگاهی برای گونه هدف، توسعه داده شد و در نهایت شبیه سازی زیستگاهی با تلفیق شاخص های اکوهیدرولیکی و هیدرولوژیکی جریان و آنالیز سری زمانی دبی - فیزیک زیستگاه با استفاده از منحنی های شاخص مطلوبیت، صورت گرفت. بر پایه نتایج حاصله، برای حفظ شرایط مطلوب و حفاظت از اجزای اکوسیستم و زیستگاه جوامع بیولوژیکی، محدوده رژیم جریان موردنیاز برای تامین پتانسیل اکولوژیکی زیستگاه ماهی سفید رودخانه ای (Squalius orientalis) با استفاده از مدل River2D، بین 24/1 تا 55/18 مترمکعب برثانیه، با میانگین دبی سالانه 91/5 مترمکعب بر ثانیه (معادل 7/86 درصد جریان طبیعی رودخانه) بایستی در داخل رودخانه جاجرود برقرار باشد. قابل ذکر است که روش تنانت باید در تابستان با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد زیرا این روش در محدوده 9 تا 96 درصد میانگین جریان سالانه را پیشنهاد داده است. در نهایت این نتیجه به عمل آمد که روش های دیگر تامین جریان زیست محیطی، مقادیر بالاتر از 25 درصد میانگین جریان سالانه را فراهم می کند، که محافظت بهتر جریان را برای زیستگاه های آبی فراهم می کنند. در مقابل مدل اکوهیدرولیکی- هیدرومورفواکولوژیکی River2D، می تواند یک ایده کلی از مطلوبیت زیستگاه را در بازه های مختلف رودخانه نسبت به تغییرات رژیم جریان طبیعی و دستیابی به شرایط جریان ایده آل و بهینه، فراهم نماید.