پایش خشکسالی کشاورزی با استفاده از شاخص خشکسالی RDI و مدل زمین آماری کریجینگ (مطالعه موردی: مناطق مرکزی و جنوبی استان فارس)

خشکسالی از مهم ترین بلایای طبیعی است که به دلیل فراوانی رخداد نیازمند ارزیابی و پایش به خصوص در حوزه کشاورزی می باشد. در پژوهش حاضر از شاخص شناسایی خشکسالی (RDI) جهت پایش خشکسالی و ارزیابی مکانی شدت آن در مناطق مرکزی و جنوبی استان فارس استفاده شد. رابطه شدت و مدت زمان تداوم خشکسالی طی سال های مختلف دوره آماری موردنظر (1991-1990 تا 2013-2012) موردبررسی قرار گرفت. جهت ارزیابی مکانی از مدل کریجینگ در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. براساس مقایسه میان نیم تغییرنماهای مختلف مدل کریجینگ، مناسب ترین مدل انتخاب شد. بر اساس نتایج به دست آمده شدت خشکسالی، تداوم و روند آن طی دوره آماری موردمطالعه تعیین شد. نتایج نشان داد در ایستگاه های شهرستان های داراب و نیریز طی سال های 2000 تا 2002 و 2008 تا 2010 خشکسالی های شدیدی رخ داده است. در ایستگاه های شهرستان های فسا و جهرم نیز در بیش تر سال ها نوسانات اقلیمی منجر به وقوع خشکسالی با شدت های کم تا زیاد شده است. در ایستگاه منطقه لارستان نیز نتایج نشان داد خشکسالی های متعددی رخ داده است و تعداد رخداد خشکسالی ها در دهه 2000 تا 2010 بسیار زیاد بوده است. در ارزیابی مکانی خشکسالی، با استفاده از مدل کریجینگ، نتایج نشان داد بر اساس مقایسه انجام گرفته مناسب ترین نیم تغییرنما، مدل کروی است. ارزیابی آسیب پذیری خشکسالی در مناطق موردمطالعه نیز نشان داد مناطق شمالی شهرستان نیریز، استهبان، فسا، داراب و لارستان دچار آسیب بیش تری گردیده اند. لذا استفاده از شاخص های خشکسالی، روش های پایش و پهنه بندی شدت خشکسالی جهت مدیریت بهتر و برنامه ریزی جهت پیش آگاهی ضروری می باشد و استفاده از آن جهت تصمیم گیری های مدیریت منابع آب پیشنهاد می شود.