خوانش لاکانی «شازده احتجاب»

باتوجه به نقش زبان و کاربرد معناآفرینانه آن در متون ادبی، به نظر می‌رسد می‌توان بسیاری از متون ادبی معاصر را با توجه به روش‌ها و تکنیک‌های به کار رفته در آنها، برپایه اصول و معیارهای نقد لاکانی مورد خوانش قرار داد. این مقاله تحلیلی و توصیفی بر آن است تا براساس این نظریه مفروضات بنیادین لاکان و نمودهای رشد روانی سوژه از جمله ساحت خیالی و نمادین را در این اثر نشان داده، مطابق با مفاهیم و مصطلحات جدید به کارگرفته شده در این نظریه رمان شازده احتجاب را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. نتایج نشان می‌دهد خواننده در طول داستان با موارد متعددی از جابه‌جایی ابژه مواجه است؛ مواردی همچون جایگزینی شعف و لذت یگانگی با مادر از طریق رابطه شازده با منیره‌خاتون در کودکی، جابه‌جایی فخرالنسا با فخری توسط او، جابه‌جایی سینه پرشیر مادر با مکیدن انگشت توسط فخرالنسا، ایفای نقش لله‌باشی‌ها در خاندان به‌جای پدر به‌عنوان مراقب و مشاور و غیره. با توجه به این نتایج، می‌توان گفت این‌گونه جابه‌جایی‌ها در داستان شازده احتجاب می‌توانند نمودی از واقعیت‌های موجود در زندگی اشخاص مختلف باشند.