مطالعه ساختار ژن OeAOX2 مرتبط با ریشه زایی در بین ژنوتیپ های زیتون (Olea europea L.) بومی ایران

زیتون (Olea europaea L.) یکی از مهمترین گونه های باغی در حوزه مدیترانه است که روش تکثیر آن از طریق قلمه می-باشد. ریشه زایی قلمه ها یکی از فرآیندهای اساسی در ازدیاد گیاه زیتون است. توانایی ریشه زایی در قلمه گیاهان و ارقام مختلف بطور معنی داری با یکدیگر متفاوت است. از طرفی ژن های متعددی در این فرآیند نقش دارند. یکی از این ژن ها OeAOX2 می باشد که در تعادل انواع اکسیژن واکنشی نقش اصلی را بر عهده دارد و به عنوان ژن کاندید در القای ریشه زایی در جمعیت زیتون ایتالیایی حاصل از تلاقی ژنوتیپ های لچینو و دلچه آگوجا معرفی شده است. در این مطالعه، توانایی ریشه زایی در قلمه های 99 ژنوتیپ زیتون ایران از استان های مختلف بررسی شد و ژنوتیپ ها با توانایی ریشه زایی بالا و پایین تعیین شدند. سپس بررسی طول کامل ژن OeAOX2 در دو ژنوتیپ زیتون ایران، دالاهو (ریشه زایی بالا) و اوزینه (ریشه زایی پایین) به ترتیب از استان های کرمانشاه و گلستان، انجام شد. همچنین، توالی این ژن در 20 ژنوتیپ زیتون ایران با ریشه زایی بالا و پایین در ناحیه 5’ UTR و اگزون شماره 1 نیز بررسی گردید. بررسی های بیوانفورماتیکی طول کامل ژن OeAOX2 در دالاهو و اوزینه نشان داد که چندشکلی های زیادی در نواحی اینترون وجود دارد ولی در سطح اگزون ها تنها یک چندشکلی مشاهده شد. از سوی دیگر، بررسی چند شکلی های این ژن در 20 ژنوتیپ دیگر زیتون ایران مشخص نمود که این چند شکلی ها منجر به تغییر اسیدهای آمینه ها نمی شود و احتمالا ژن OeAOX2 در سطح ترانسکریپتوم و تفاوت بیان، القای ریشه زایی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد.