تحلیلی بر ماهیت تغییر در ادبیات کنش گران سیاسی حزب الله لبنان

تحلیل کمی واژگانی بیانیه 1985م جنبش حزب‌الله، بیان‌گر غلبه وجوه دینی و اسلامی شیعیانه این جنبش در قالب کلماتی چون: اسلام، خداوند، مستضعفان، شهادت، امت، ولی فقیه، انتظار، استکبار جهانی، و استعمارستیزی است. کاربست همین رویکرد در مانیفست سال 2009م این جنبش، نشان‌دهنده کاسته شدن از نمادگرایی دینی و شیعی و در مقابل، افزایش مفاهیمی عام و رایج در ادبیات سیاسی بین‌المللی لبنان چون: ملی و ملی‌گرایی، دولت، شهروند، عربی و انسان است. به اعتقاد برخی، این مساله به نوعی تغییر ماهوی در ادبیات حزب‌الله لبنان را نشان می‌دهد. این نوشتار، با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا و بررسی کمی واژگانی، در صدد بررسی ماهیت این تغییر است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد انقلاب ادبیاتی یادشده، الزاما به معنای تغییر ایدیولوژیک و اعتقادی مقاومت نیست. تاکید مجدد حزب بر مقوله ولایت فقیه، اسلام، امت و مبارزه با هژمونی نظام سلطه، همگی بیان‌گر حفظ رویکرد ایمان‌گرایانه و غیب‌محورانه جنبش در هدایت‌بخشی به کنش‌های سیاسی و عدم‌انقلاب ایدیولوژیک حزب‌الله و صرفا تغییر در ادبیات و در برخی موارد تغییر در بینش سیاسی این جنبش - و نه انقلاب اعتقادی آن - با لحاظ شرایط و زمینه‌های اجتماعی موجود بوده است.