بررسی سبک شناسی لایه ای دیوان حسن آتشی و معرفی نسخ خطی آن

جنگ نامه میرزا حسن آتشی (سده سیزدهم قمری)، منظومه ای به فارسی در نبردهای امام علی(ع) و مناقب امامان شیعه و یک حماسه دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است. دو نسخه از این جنگ نامه باقی مانده که یک نسخه از آن در کتابخانه جامع گوهرشاد وجود دارد. تاریخ کتابت آن 1225ق و دارای 335 برگ و 6000 بیت است. کاتب آن مشخص نشده و با توجه به رسم الخط آن، احتمالا بیش از یک کاتب داشته است. نسخه دوم در کتابخانه آستان قدس با 132 برگ که نسخه ناقص جنگ نامه است. نسخ خطی به عنوان یک پل ارتباطی بین زبان و فرهنگ گذشته و حال، ایفای نقش می کنند و تجربه های گذشته را به این دوران انتقال می دهند. هدف از نوشتن این مقاله، بررسی ویژگی های سبکی و معرفی نسخه خطی این منظومه حماسی است و محقق به دنبال جواب این پرسش است که ویژگی های شاخص سبکی دیوان حسن آتشی چیست؟ روش کار، توصیفی تحلیلی و از نوع کتابخانه ای است. حاصل پژوهش نشان می دهد شعر آتشی در سطح فکری به منقبت پیامبر(ص) و امام علی(ع)، اشاره به اساطیر ایرانی، منقبت ایمه، روحیه حماسی، استناد به آیات و احادیث می پردازد. در سطح زبانی نیز ویژگی های تسکین متحرک، کاربرد الف اطلاق، تخفیف واژه و به کار بردن واژه های عربی دیده می شود. در حوزه بیان، بدیع، انواع آرایه های ادبی (تشبیه، ایهام، مجاز، استعاره، جناس و...) در شعر آتشی یافت می شود.