تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر گرایش به خشونت سیاسی با تاکید بر موفقیت در ناآرامی و کنترل ناآرامی ها (مورد مطالعه: شهروندان شهر تهران)

جامعه ایران متناسب با تحولات ساختاری در مناسبات اجتماعی و باورهای فرهنگی (به‎ویژه در کلان‎شهرها) در شرایط مدرنیته قرار گرفته است و این شرایط، مطالعه در خصوص علل بروز جنبش‎های اجتماعی در ایران را ناگزیر می کند. هرچند ظهور و بروز این جنبش ها، امری جدید در کشور نبوده، اما کوتاه شدن دوره های زمانی وقوع این حوادث و از سوی دیگر، خشن تر شدن آنها همراه با دامنه دربرگیری گسترده تر، به چالشی جدی برای مدیران و سیاست گزاران تبدیل شده است. ازاین‎رو، پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی اثر موفقیت در ناآرامی و کنترل ناآرامی ها بر گرایش به خشونت سیاسی، سعی دارد به بخشی از متغیرهای اثرگذار بر این حوادث با نگاه علمی بنگرد.

تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش آن، تبیینی- پیمایشی می باشد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه موردمطالعه این تحقیق نیز کلیه افراد 18 سال به بالای ساکن شهر تهران در سال 1399 هستند که حجم نمونه با استفاده از نرم افزار spss sample power، 1009 نفر تعیین شد. نمونه های این تحقیق به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. پس از جمع آوری اطلاعات و ورود داده ها در نرم‎افزار spss، ضریب آلفای کرونباخ برای متغیر خشونت سیاسی 78/0، موفقیت در کنترل ناآرامی ها توسط پلیس 62/0 و موفقیت در ناآرامی های جمعی توسط کنشگران 67/0 محاسبه شد. همچنین، از روش های آماری نظیر تحلیل تک متغیره (شاخص‎های گرایش به مرکز و پراکندگی) و تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. 

یافته ها :

 مهم ترین یافته های این پژوهش حاکی از آن است که سن با ضریب (14/0-)، تحصیلات با ضریب (125/0-)، موفقیت در ناآرامی های جمعی با ضریب (451/0) و موفقیت در کنترل ناآرامی ها توسط پلیس با ضریب (639/0) با خشونت سیاسی ارتباط داشته اند. نتایج معادلات ساختاری نیز نشان می دهند که متغیرهای موفقیت در کنترل ناآرامی ها توسط پلیس، موفقیت در ناآرامی های جمعی کنشگران و سن (به صورت غیر مستقیم)، در مجموع 11 درصد از واریانس متغیر وابسته پژوهش (گرایش به خشونت سیاسی) را تبیین می کنند.

نتیجه‎ گیری: 

این پژوهش نشان داد با افزایش احساس توانمند بودن نظام و پلیس در کنترل ناآرامی ها، احساس موفقیت در ناآرامی های جمعی کنشگران کاهش می یابد.