شناسایی و تحلیل پیشرانهای اقتصادی ناشی از نوسانات سطح آب دریاچه ارومیه درعدم تعادلهای فضایی

در دهه‌های اخیر، دریاچه ارومیه با کاهش جدی آب مواجه شده است. این امر به نوبه خود اثرات مستقیم و غیرمستفیم بر وضعیت اقتصادی مناطق و سکونتگاه‌های اطراف و به‌‌تبع آن بر عدم تعادل‌های فضایی در منطقه داشته است. این پژوهش، با نگاه آینده‌پژوهانه به شناسایی مهم‌ترین پیشران‌های اقتصادی موثر در عدم تعادل‌های فضایی پرداخته است. تحقیق حاضر از نوع تحلیل ساختاری، از نظر ماهیت داده‌ها کیفی و بر‌اساس روش گردآوری داده‌ها، اسنادی و پیمایشی و قلمرو تحقیق نیز حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. جامعه آماری این تحقیق شامل خبرگان و برنامه‌ریزان در منطقه مورد مطالعه می‌باشد که به روش (گلوله برفی) 35 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. در این تحقیق، سعی شده است با بررسی آمار و شاخص‌های اقتصادی میزان این اثرات بیشتر آشکار گردد. بنابراین، از ماتریس تاثیرات متقاطع در محیط نرم‌افزار میک‌مک جهت شناسایی نیروهای پیشران، از ضریب مکانی (LQ) و تخمین تراکم کرنل در محیط نرم‌افزاری ARC GIS برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و اطلاعات استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد، از 15 پیامد اقتصادی مهم در منطقه، کاهش اشتغال در بخش کشاورزی، افزایش بیکاری و کاهش درآمد در بخش کشاورزی و دامداری از مهم‌ترین و اثرگذارترین پیامدهای ناشی از کاهش سطح آب دریاچه خواهد بود. کاهش اشتغال در بخش کشاورزی در مناطق روستایی به تنهایی از تاثیرگذارترین پیامدهای اقتصادی در منطقه می‌باشد که نقش مهمی در ایجاد عدم تعادل‌های فضایی در منطقه مورد مطالعه شناخته شده است. همچنین یافته‌های ضریب مکانی نیز نشان می‌دهد، این محدوده در بخش کشاورزی صادر‌کننده نیروی کار می‌باشد. در حالی‌که اقتصاد اصلی این منطقه، کشاورزی است و بیشترین نیرو در بخش خدمات فعالیت می‌کند که تصاویر به‌دست آمده از تحلیل تراکم کرنل نیز این امر را اثبات کرد.