تعیین ارزش تغذیه ای گیاه تلخه (Acroptilon repens) در مراحل مختلففنولوژیکی در مقایسه با علف خشک یونجه و کاه گندم در شرایط آزمایشگاهی

این پژوهش به منظور تعیین ترکیب شیمیایی، فراسنجه های تولید گاز، قابلیت هضم برون تنی و تجزیه پذیری شکمبه ای گیاه تلخه در مراحل مختلف فنولوژیکی (رویشی، گلدهی و بذردهی) و مقایسه آن با علف خشک بونجه و کاه گندم در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. بدین منظور علف تلخه در سه مرحله رشد از مراتع قوچان تهیه شد. ترکیب شیمیایی نمونه ها مطابق
روش های استاندارد تعیین شد. به منظور برآورد فرآسنجه های تولید گاز نمونه ها، از آزمون تولید گاز استفاده شد. قابلیت هضم برون تنی نمونه ها با استفاده از روش کشت بسته تعیین شد. آزمایش تجزیه پذیری شکمبه ای با استفاده از تکنیک کیسه های نایلونی انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار خاکستر، پروتئین خام، چربی خام، کربوهیدرات های غیر الیافی و بخش محلول در شوینده خنثی در مرحله رویشی تلخه بیشتر از کاه گندم بود. در این مرحله فنولوژیکی، مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی کمتر از کاه گندم و یونجه به دست آمد (0001/0<P). بالاترین و پایین ترین مقدار پتانسیل تولید گاز به ترتیب مربوط به تلخه در مرحله گلدهی و کاه گندم بود. فراسنجه های تخمینی شامل انرژی قابل متابولیسم و قابلیت هضم ماده آلی در مرحله رویشی و بذردهی گیاه تلخه بیشتر از کاه گندم بود، اما با یونجه اختلاف معنی داری نداشت. مقدار قابلیت هضم ماده خشک تلخه در مرحله رویشی و بذردهی اختلافی با یونجه و کاه گندم نداشت، اما در مرحله گلدهی کمتر بود (0001/0<P). مقدار قابلیت هضم ماده آلی و نیز توده میکروبی تولید شده و بازده آن در مرحله رویشی گیاه تلخه بیشتر از سایر تیمارها بود (0001/0<P). بخش های سریع تجزیه و کندتجزیه گیاه تلخه در هر سه مرحله فنولوژیکی بیشتر از یونجه و کاه گندم بود. ضمن این که تجزیه پذیری موثر این گیاه در مرحله رویشی بیشتر از سایر تیمارها بود. بر اساس نتایج این مطالعه و با در نظر گرفتن ترکیب شیمیایی و فراسنجه های تخمیری، گیاه تلخه در مرحله رویشی ارزش تغذیه ای بالاتری داشت. در مقایسه با کاه گندم و یونجه با توجه به میزان تولید گاز و قابلیت هضم و روند تجزیه پذیری ارزش تغذیه ای آن بالاتر از کاه و نزدیک به یونجه بود که می تواند در تغذیه نشخوارکنندگان مورد توجه قرار گیرد.