ارزیابی کارایی باکتری‎های محرک رشد گیاه در کاهش مصرف کود شیمیایی فسفر در گندم

در این پژوهش پتانسیل جدایه‏های فراریشه‏ای و درون‏رست جداشده از ریشه گیاه گندم به منظور بررسی خصوصیات محرک رشد و اثر آن ها بر عملکرد گندم و کاهش مصرف کودهای شیمیایی فسفر مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا باکتری‎ها از نظر تولید هورمون ایندول استیک اسید در محیط کشت حاوی ال-تریپتوفان غربال‎گری شدند و سپس توانایی آن‏ها در انحلال فسفات های نامحلول معدنی و آلی ارزیابی شد. در ادامه مطالعات آزمایشگاهی، آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی و در سه تکرار در طی دو سال‎ زراعی 1396-1395 و 1397-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار کود زیستی وشیمیایی فسفر بود که تیمار کود زیستی در دو سطح (زادمایه باکتری به همراه شاهد) و کود شیمیایی به عنوان فاکتور دوم از منبع سوپر فسفات تریپل در پنج سطح (1- عدم مصرف کود شیمیایی فسفر، 2- 25 درصد توصیه کودی فسفر، 3- 50 درصد توصیه کودی فسفر، 4- 75 درصد توصیه کودی فسفر، و 5- 100 درصد توصیه کودی فسفر) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که افزایش شاخص‎های رشد و عملکرد گیاه گندم در نتیجه مایه کوبی بذور گندم با سویه‎های محرک رشد گیاه به علاوه 75 درصد از کود فسفر از نظر آماری برابر با تیمار 100 درصد کود فسفر و بدون زادمایه باکتری بود. کاربرد زادمایه باکتری‏های محرک رشد (تلفیقی از جدایه فراریشه‎ای و درون‎رست) با 75 درصد کود شیمیایی توانست به میزان 4/747 گرم بر مترمربع تولید را داشته باشد. براساس این نتایج، پیشنهاد می‏شود که زادمایه می‎تواند به عنوان مکمل با کودهای شیمیایی به منظور کاهش سطح مصرف کودهای شیمیایی استفاده شود اما نمی‎تواند جایگزینی برای کود فسفر باشد.