تناسب آوا و مضمون در غزلیات هم‏زمینه حافظ و عماد فقیه

درباره ی شعر حافظ همواره این مسئله مطرح بوده که علت محبوبیت بیشتر شعر او در مقایسه با شعر شاعران هم‏روزگار او پس از آن چیست. عماد فقیه از جمله شاعران هم‏عصر حافظ است که شعرش توجه حافظ را به خود جلب کرده و حتی حافظ در استقبال از برخی اشعار وی، غزل‏هایی سروده است؛ اما شعر عماد فقیه به زیبایی و دلپذیری شعر حافظ نیست. بنابر فرضیه ی این پژوهش، یکی از تفاوت‏های غزل حافظ با غزل عماد در جنبه ‏های موسیقایی شعر نهفته است. موسیقی از جمله عواملی است که در همان خوانش اولیه ی شعر حافظ، هر خواننده‏ای را حتی بدون درک و دریافت آرایه‏ های ادبی و معانی و مفاهیم تخصصی و فنی نهفته در آن، مجذوب خود می‏کند. این تفاوت زمانی آشکارتر می‏شود که حافظ اشعاری هم‏زمینه با اشعار عماد فقیه سروده است؛ بنابراین لازم است، موسیقی این گونه اشعار سنجیده شود تا بتوانیم فرضیه ی خود را اثبات یا رد کنیم. یکی از جنبه‏ های موسیقایی شعر، کاربست واج‏های متناسب با فحوای شعر است. واج و نقش القاگری آن در نظریه ی موسیقی گرامون مطرح شده است. در این پژوهش برآنیم با بهره‏ گیری از این نظریه، به این پرسش پاسخ دهیم که شعر حافظ چه ویژگی‏ها و شاخص‏هایی از نظر آوایی دارد که سبب برتری شعر او بر شعر ‏عماد فقیه گردیده است. به همین منظور به تحلیل سنجشی ده غزل هم‏زمینه ی این دو شاعر به روش توصیفی تحلیلی و آماری پرداخته‏ ایم. نتیجه ی این پژوهش گویای تایید فرضیه ی تحقیق است که به طور مفصل به آن پرداخته شده است.