بازسازی شرایط اقلیمی فاز اقل کواترنر در حوضه رودخانه شهداد

تغییرات اقلیمی یکی از ویژگی های دوره کواترنر به شمار می رود. لندفرم های سطح زمین در این دوره دستخوش تحولات فراوانی شده اند. هدف این پژوهش، بازسازی شرایط اقلیمی فاز اقل کواترنر حوضه رودخانه شهداد بود.

روش شناسی: 

برای دستیابی به دما و بارش گذشته، ابتدا به محاسبه خط مرز برف دایمی با استفاده از روش های رایت و پورتر اقدام شد. سپس بر مبنای نقشه های توپوگرافی 1:50000، مدل رقومی ارتفاعی 30متر، تعداد سیرک ها و پادگانه ها شناسایی شد.

یافته ها: 

در زمان حال حداکثر و حداقل دما و بارش به ترتیب، 25 و 5 درجه سانتی گراد و 210 و 60 میلی متر، و در زمان گذشته به ترتیب، 20 و 20- درجه سانتی گراد و 450 و 150 میلی متر بود. ارتفاع خط مرز برف دایمی در روش رایت با گذراندن خط 60% مکان سیرک های یخچالی حوضه رودخانه شهداد 2908متر، در روش ارتفاع کف سیرک 2849متر، در روش نسبت ارتفاع 3018متر، و نهایتا در روش نسبت انباشتگی-مساحت 2850متر بود که میانگین این چهار روش، ارتفاع 2906 بود. تعداد 104 سیرک شناسایی شد که بیشترین فراوانی سیرک ها در ارتفاع 2700 تا 2900متر بود. همچنین با بازسازی پادگانه های دریاچه ای و برقراری ارتباط بین پادگانه های هم ارتفاع، تعداد 5 پادگانه شناسایی شد که در ترازهای ارتفاعی 1000، 800، 550، 400 و 250متر قرار گرفته بودند.

نتیجه گیری: 

هرچند امروز حوضه رودخانه شهداد در منطقه خشک اقلیمی قرار گرفته است، اما شواهد حاکی از آن است این حوضه تعداد زیادی از شواهد یخچالی شامل پادگانه های یخچالی، سیرک ها و غیره را در خود جای داده است و در زمان گذشته دمای کمتر و بارش بیشتری داشته است؛ بنابراین استفاده از شواهد ژیومورفولوژیک یخچالی، روش مناسبی برای بازسازی محیط و آب و هوای دیرینه در طول آخرین دوره حداکثر گسترش یخچالی است.