شناسایی ترکیبات اسانس گیاه دارویی همیشه بهار (.Calendula officinalis L) و مقایسه اثرات آنتی-اکسیدانی اسانس آن با بوتیل هیدروکسی تولوئن در پایداری روغن خوراکی کانولا

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
زمینه و هدف

اکسیداسیون روغن های گیاهی یک چالش بزرگ در صنایع غذایی محسوب می شود. روغن کانولا به علت داشتن اسیدهای چرب غیر اشباع بالا، مستعد فساد اکسیداسیونی می باشد. یکی از راه های جلوگیری از اکسیداسیون روغنها و چربیها افزودن آنتیاکسیدانها است، اما با توجه به اینکه آنتیاکسیدانهای سنتزی به علت امکان سمی و سرطان زا بودن محدود شده است، بنابراین امروزه اسانس گیاهان دارویی و معطر به خاطر داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی به عنوان جایگزین آنتی اکسیدان های سنتزی در فرآورده های غذایی مطرح می باشند. گیاه همیشه بهار (Calendula officinalis L.) گونه ای از تیره کاسنی است که کاربردهای متعددی در صنایع غذایی و دارویی دارد. هدف از این مطالعه، شناسایی ترکیبات اسانس گل همیشه بهار و مقایسه اثرات آنتی اکسیدانی اسانس آن با بوتیل هیدروکسی تولوین در پایداری روغن خوراکی کانولا بود.

روش بررسی

این مطالعه تجربی در سال 1398 در دانشگاه نهاوند انجام گرفت. استخراج اسانس از گل های همیشه بهار با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب انجام شد. جداسازی و شناسایی ترکیب های متشکله اسانس با استفاده از دستگاه های کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی صورت گرفت. سنجش میزان ترکیبات فنلی اسانس نیز با روش فولین سیوکالتو انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس با آزمون های مهار رادیکالهای آزاد دی فنیل پیکریل هیدرازیل و بی رنگ شدن بتا کاروتن مورد بررسی قرار گرفت و با آنتیاکسیدان سنتزی بوتیل هیدروکسی تولوین (BHT) مقایسه شد. سپس اثر اسانس در چهار غلظت (100، 200، 400 و 800 پی پی ام) به روغن کانولا بدون آنتی اکسیدان جهت تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی اضافه شد. همچنین یک نمونه روغن بدون آنتی اکسیدان (نمونه شاهد) و دو نمونه روغن حاوی 100 و 200 پی پی ام آنتیاکسیدان  BHTنیز جهت مقایسه قدرت آنتی اکسیدانی اسانس ها تهیه گردید. نمونه های روغن در دمای 60 درجه سانتی گراد طی 35 روز نگهداری شدند و عدد پراکسید، اسید تیوباربیتوریک، عدد اسیدی و عدد کربونیل هر هفته اندازه گیری گردید. تجزیه آماری داده های آزمایش با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 20 و مقایسه میانگین ها به روش آزمون های آماری چند دامنه ای دانکن انجام شد.

یافته ها

مهم ترین ترکیبات موجود در اسانس گل همیشه بهار آلفا-کادینول (52/49%)، گاما-کادینن (35/15%) و دلتا- کادینن (36/8%) بودند. مقدار ترکیبات فنولی برابر با 63/0±74/32 میلی گرم اسید گالیک در گرم اسانس بود. میزان IC50 اسانس این گیاه 21/0±36/10 میکروگرم بر میلی لیتر تعیین شد، در حالی که این پارامتر برای  BHT19/0±14/9 میکروگرم بر میلی لیتر بود. غلظت 800 پی پی ام اسانس گل همیشه بهار فعالیت آنتی اکسیدانی بهتری نسبت به سایر غلظت های اسانس نشان داد. همچنین مشاهده شد که فعالیت آنتی اکسیدانی با افزایش غلظت اسانس ارتباط مستقیم داشت. در بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی غلظت های مختلف اسانس گل همیشه بهار در روغن کانولا مشخص شد، بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی مربوط به نمونه روغن حاوی 800  پی پی ام اسانس بود که باBHT در غلظت 100 پی پی ام اختلافی معنی داری نداشت (05/0p>).

نتیجه گیری

اسانس گل همیشه بهار در غلظت 800 پی پی ام در روغن کانولا اثر آنتی اکسیدانی داشته و می تواند آنتی اکسیدان طبیعی مناسبی به عنوان جایگزین برای آنتی اکسیدان های سنتزی در صنعت روغن باشد.

زبان:
فارسی
صفحات:
579 تا 602
لینک کوتاه:
magiran.com/p2220430 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!