ارزیابی برخی صفات کمی ارقام گندم نان (Triticum aestivum L.) در تاریخ های مختلف کاشت

تاریخ کاشت ارقام مختلف گندم (Triticum aestivum L.) یکی از عوامل زراعی تعیین کننده عملکرد بهینه در هر منطقه است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر برخی صفات کمی هشت رقم گندم نان به مدت دو سال زراعی (96-1394) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح، تهیه نهال و بذر در کرج به اجرا درآمد. هشت رقم گندم نان شامل بهاران، سیوند، سیروان، مهرگان، چمران 2، حیدری، زارع و پیشگام در چهار تاریخ کاشت 20 مهر، پنج آبان، 20 آبان و پنج آذر به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع و شاخص برداشت معنی دار بود. به طوری که تاریخ کاشت 20 مهر بالاترین عملکرد را داشت. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه و بیولوژیک، همچنین برخی از اجزای عملکرد معنی دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب برای رقم حیدری در تاریخ کاشت 20 مهر با مقدار 9529 کیلوگرم در هکتار و رقم چمران در تاریخ کاشت 5 آذر با مقدار 5474 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. همچنین تاخیر در کاشت نسبت به تاریخ کاشت 20مهر، منجر به کاهش عملکرد دانه بین 16 تا 36 درصد گردید. اثرات متقابل تاریخ کاشت و رقم بر طول مراحل پنجه زنی، ساقه دهی، گل دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی معنی دار بود. به نظر می رسد که تاریخ کاشت 20 مهر به دلیل بهره گیری بهتر از شرایط محیطی که شامل  دمای مطلوب تر، طولانی تر بودن فصل رشد، محتوای رطوبتی بیشتر خاک و استقرار مناسب گیاه است، بهترین تاریخ کاشت در منطقه مورد مطالعه باشد. اما در شرایط محدودیت از نظر زمان کشت محصول در تاریخ کاشت های پنج آبان لغایت پنج آذر ارقام مهرگان و سیوند توصیه می شود تا کمترین میزان افت محصول به واسطه عدم کشت گیاه در زمان مناسب به وجود آید.