اثر تراکم خاک بر رشد طولی ریشه گونه های مرتعی Ferula gummosa، Agropyron elongatum، Medicago minima، Atriplex canescens و Atriplex lentiformis

فشردگی خاک باعث کاهش خلل و فرج خاک و درپی آن کوچک تر شدن قطر مجاری مویینه خاک می شود. این امر دسترسی گیاه به مواد معدنی و آب منفذی را محدود می سازد. از اینرو ارزیابی تراکم خاک به منظور بهبود روش های مدیریتی در مراتع و زمین های کشاورزی و همچنین کاهش مشکلات ناشی از تراکم در محیط زیست و تولید محصول ضروری است. در این پژوهش اثر تراکم خاک بر روی رشد ریشه پنج گونه مرتعی Ferula gummosa، Agropyron elongatum، Medicago minima، Atriplex canescens و Atriplex lentiformis در مقیاس آزمایشگاهی بررسی شد. ابتدا با استفاده از ضربات چکش سه سطح تراکم (تخلخل 36، 47 و 56 درصد) در یک خاک لومی-رسی در مقیاس گلدانی تهیه شد. در مرحله بعد، از هر گونه مرتعی انتخاب شده سه عدد بذر در داخل هر گلدان با تکرار سه تایی کشت شد. پس از گذشت یک دوره 60 روزه، طول ریشه های فرعی و اصلی برای هر کدام از نمونه ها اندازه گیری شد. به منظور آنالیز آماری داده ها از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین میزان تراکم خاک و رشد ریشه های فرعی و اصلی تمامی گیاهان مرتعی مورد مطالعه یک رابطه خطی وجود دارد. به طوریکه با کاهش میزان تراکم، رشد ریشه های فرعی و اصلی افزایش یافته است. مقایسه رشد ریشه های اصلی و فرعی گیاهان مورد مطالعه نشان داد که رشد ریشه اصلی گیاه A. canescens در تمامی شدت های تراکم بیشتر از سایر گیاهان بوده است. علاوه بر این A. canescens تنها گیاهی است رشد ریشه های فرعی آن در تخلخل های مختلف اختلاف معنی دار با هم ندارد. همچنین در دو گیاه M. minima و A. lentiformis بین رشد ریشه های اصلی آنها در تمامی شدت های تراکم خاک اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج این پژوهش نشان داد که با کاهش میزان تراکم خاک، درصد فراوانی ریشه های فرعی افزایش یافته است. بیشترین درصد فراوانی اندازه گیری شده در تمامی گیاهان مربوط به ریشه های فرعی بین 1-0 سانتی متر در تخلخل 56 درصد می باشد. از این رو با افزایش میزان تخلخل و در پی آن افزایش خلل و فرج خاک، شرایط برای رشد طولی ریشه های گیاهان مرتعی فراهم تر می شود. اگرچه که نرخ تغییرات در ریشه های فرعی به مراتب بیشتر از ریشه اصلی می باشد.