ارزیابی فعالیت ضدباکتریایی و تعیین ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه اوجی جمع آوری شده از شمال ایران

زمینه مطالعاتی: اعضای جنس نعناع از مهمترین گیاهان تولید کننده اسانس می باشند. نعناع آبی با نام علمیMentha aquatica که در مناطق شمال ایران به نام محلی اوجی معروف است از گیاهان ادویه ای رایج محسوب می شود. این مطالعه با هدف ارزیابی ترکیبات شیمیایی و فعالیت ضد باکتریایی اسانس گیاه اوجی علیه استافیلوکوکوس اوریوس و اشریشیا کلی انجام شد. به این منظور اسانس برگ های این گیاه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب طرح کلونجر استخراج شد. جهت شناسایی ترکیبات اسانس از کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) استفاده شد. کمترین غلظت مهارکنندگی(MIC) و کمترین غلظت باکتری کشی(MBC) اسانس مذکور علیه استافیلوکوکوس اوریوس و اشریشیا کلی با روش میکرودایلوشن تعیین شد. آنالیز کروماتوگرافی گازی، 27 نوع ترکیب شیمیایی را مشخص کرد که بیش از 98 درصد ترکیبات اسانس را تشکیل دادند. 3- کارن با 24/61 درصد بیشترین ترکیب شناسایی شده در اسانس گیاه اوجی بود. سینیول و لیمونن از دیگر ترکیبات شناخته شده این گیاه بودند که در مقادیر جزیی تر سنجش شدند. نتایج آزمون های ضدباکتریایی حاکی از حساسیت بیشتر استافیلوکوکوس اوریوس نسبت به اشریشیا کلی به اسانس این گیاه بود به طوریکه MIC و MBC این اسانس برای باکتری استافیلوکوکوس اوریوس به ترتیب 56/1 56/1 میلی گرم بر میلی لیتر و علیه اشریشیا کلی 12/3 و 25/6 میلی گرم بر میلی لیتر به دست آمد. نتیجه گیری نهایی: فعالیت ضدباکتریایی اسانس گیاه اوجی (Mentha aquatica) را می توان به وجود مونوترپن های هیدروکربنی مانند 3- کارن در کنار ترکیباتی همچون سینیول، لیمونن، آگاروسپیرول، یوکالیپتول و منتون نسبت داد که پتانسیل استفاده از این اسانس را به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی مطرح می سازد.