بهبود ویژگی های بیوشیمیایی، تولید اسانس و ترکیبات شیمیایی شیرابه آنقوزه (Ferula assa-foetida L.) با استفاده از 24- اپی‎براسینولید در رویشگاه های طبیعی استان کرمان (ایران)

گیاه آنقوزه (.Ferula foetida-assa L) گیاهی بومی و در معرض انقراض بوده که به طور وسیعی در صنایع غذایی، آرایشی و دارویی مورد استفاده می باشد. به دلیل افزایش تقاضا در صنایع مختلف، بالا بردن کمیت و کیفیت متابولیت های ثانویه این گیاه ضرورت دارد.

در این مطالعه تاثیر محلول پاشی 24 -اپی براسینولید (EBL) بر ویژگی های بیوشیمیایی، تولید اسانس و ترکیبات شیمیایی شیرابه آنقوزه در رویشگاه طبیعی آن مورد بررسی قرار گرفت.

محلول پاشی EBL بر اندام هوایی گیاه با غلظت های 0، 0/1، 0/5 و 1 میکرومولار با فاصله سه بار در طول یک هفته در زمان بر گلدهی کامل انجام شد. پس از یک ماه، نمونه برداری از برگ ها و بهره برداری از شیرابه انجام و پارامترهای مورد نظر اندازه گیری گردید.

نتایج آنالیز واریانس حاکی از این بود که EBL در غلظت 9 میکرومولار بهترین نتیجه را در مورد کلروفیل a ،b، کلروفیل کل، کاروتنویید، قندهای محلول و میزان پروتئین  (به ترتیب 17/77، 13/08, 31/57، 7/50، 40/45 و 0/34 میلی گرم بر گرم وزن تر نشان داد. مهم ترین ترکیبات اسانس شامل آلفا- پینن (8/82 درصد)، بتا- پینن (11/57 درصد) و میرسن (1/12 درصد) نیز در غلظت 1 میکرومولار EBL افزایش معنی داری نشان دادند. اما غلظت 0/5 میکرومولار EBL بهترین تیمار برای محتوای فنل کل برگ (79/37 میلی گرم بر گرم وزن تر) و ترکیبات گوگردی مانند (E)-1-پروپنیل سکو- بوتیل دی سولفید (51/48 درصد)، بیس (1 -متیل پروپیل) دی سولفید (0/9 درصد) و n -پروپیل سکو- بوتیل دی سولفید (0/41 درصد) بود. بیشترین مقدار فالونوییدها (146/18 و 162/56 میلی گرم بر گرم وزن تر) و بازدهی اسانس (7/91 درصد و 8/16 درصد) به ترتیب در غلظت های 0/5 و 1 میکرومولار در مقایسه با شاهد (6 درصد) به دست آمد.

نتیجه گیری:

 نتایج نشان دهنده اثرات امیدبخش و مثبت EBL، به عنوان یک استراتژی دوستدار محیط زیست، برای بهبود کمیت و کیفیت صمغ آنقوزه بود.