بررسی تاثیر کشت گیاه اشنان بر تغییرات پوشش گیاهی و خاک در منطقه بیابانی چاه باقر شاهرود

کشت گیاهان سازگار با محیط، یکی از بهترین روش های بیولوژیکی جهت جلوگیری از بیابان زایی است. خصوصیات اقلیمی و خاکی حاکم بر مناطق خشک و بیابانی، شرایط حساس و شکننده ای را برای رشد و استقرار گونه های گیاهی به وجود می آورد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر کشت اشنان Seidlitzia rosmarinus Ehrenb.ex Boiss() روی تغییرات پوشش گیاهی و خاک منطقه چاه باقر (شهرستان شاهرود) با اقلیم بیابانی خشک بود. نمونه برداری در 3 منطقه کشت 18 و 10 ساله و منطقه شاهد (نزدیک به هم) که ویژگی های اکولوژیکی این سه منطقه یکسان بود به روش تصادفی سیستماتیک در امتداد 3 ترانسکت صورت گرفت. هر ترانسکت تعداد 10 پلات به ابعاد (10×10) متر به فاصله 50 متر از یکدیگر قرار گرفت که درمجموع در هر منطقه تعداد 30 پلات (10×10) متر مستقر گردید. در هر پلات مولفه های مربوط به اشنان شامل، درصد پوشش تاجی، تراکم، تولید و زادآوری اشنان برداشت شد. به منظور تعیین خصوصیات خاک در هر منطقه از عمق 30-0 سانتی متری، نمونه خاک برداشت و خصوصیات خاک از قبیل، بافت خاک، اسیدیته، ماده آلی و هدایت الکتریکی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تعداد 5 گونه گیاهی در دو منطقه کشت 18 و 10 ساله اشنان واردشده است که 4 گونه گیاهی Zygophyllum fabago و Salsola rigida و Haloxylon aphyllum و Halothamnus subaphyllus در دو منطقه کشت 18 و 10 ساله اشنان مشترک هستند. گونه گیاهی Salsola arbuscula در منطقه کشت 10 ساله و گونه Artemisia sieberi در منطقه کشت 18 ساله مشاهده گردیده است. نتایج همچنین نشان داد که میزان اسیدیته، ماده آلی و درصد رس و سیلت در مناطق کشت نسبت به منطقه شاهد افزایش پیداکرده است. نتایج شاخص های تنوع شانون واینر و سیمپسون و شاخص های غنای مارگالف و منهینگ، اختلاف معنی داری را در بین مناطق تحت کشت اشنان با سنین 10 سال و 18 سال نشان نداد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که گیاه اشنان یک گونه کلیدی است و از آن می توان جهت کشت و اصلاح خاک های شور در پروژه ای اصلاحی مناطق بیابانی استفاده کرد.