ارزیابی اثر مواجهه توام صدای ترافیک و ارتعاش تمام بدن بر سطح توجه و کنترل پاسخ در مردان

صدای ترافیک جاده ای به عنوان شایع ترین منبع صدای محیطی دارای اثرات مختلف بر سلامت روانی، جسمی، اختلال در فعالیت های روزمره و عملکرد شناختی است. ارتعاش نیز یکی دیگر از دستاوردهای توسعه صنعتی است که همراه با صدا در اکثر محیط های کار دیده می شود. ارتعاش منتقله از سطح جاده به وسایل نقلیه و رانندگان ممکن است با ایجاد تداخل در فعالیت ها، بر سطح راحتی و آسایش آنها تاثیر بگذارد و باعث کاهش تمرکز شود. در مطالعه حاضر، به بررسی مقایسه اثر مواجهه مستقل و توام با صدای ناشی از ترافیک و ارتعاش تمام بدن بر روی سطح توجه و کنترل پاسخ مردان در دو بعد دیداری و شنیداری توسط آزمون  بررسی یکپارچه عملکرد دیداری شنیداری (IVA +PLUS) پرداخته شده است.

افراد مورد بررسی این مطالعه 24 نفر از دانشجویان مرد 18 تا 30 سال دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بودند که شروط ورود به مطالعه را دارا بودند. آزمایشات در 4 گام و به صورت تصادفی طی یک روز مشخص برای هر فرد در اتاق آکوستیک انجام می شد، در مجموع 96 اجرای آزمایشی (24 اجرا برای هر گام) صورت پذیرفت. افراد پس از ثبت برخی از سنجه های عمکرد شناختی (شامل نمره توجه کل و کنترل پاسخ) در شرایط زمینه (تراز صدای dBA 27 و شتاب ارتعاش صفر)، در معرض مواجهه مستقل و توام  با تراز صدای dBA 55 (به عنوان تراز فشار صوت مجاز در هوای آزاد کشور ایران) و شتاب ارتعاش  65/0 (به عنوان میانگین شتاب معادل کلی در خودرو داخلی) قرار می گرفتند. نوع وظیفه شناختی محوله به شرکت کنندگان از نوع "ساده"، بار کار فیزیکی آن "سبک" بود. شرکت کنندگان، فرم رضایت کتبی، فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و پرسشنامه حساسیت به صدای واینشتاین را تکمیل می نمودند. تست ادیومتری و همینطور تست بینایی سنج E چارت برای اطمینان از سلامت شنوایی و بینایی آنها صورت گرفت. برای تعیین اثر صدا و ارتعاش تمام بدن بر سطح  توجه و کنترل پاسخ، از رگراسیون با اندازه گیری های تکراری با رویکرد تعمیم یافته با ساختار همبستگی اتورگرسیو مرتبه اول استفاده شد.

میانگین نمرات توجه در بعد دیداری در مردان با افزایش صدای ترافیک از 27 به dBA 55 در شتاب ارتعاش زمینه، افزایش و نمره کنترل پاسخ کاهش پیدا کرد، که این افزایش و کاهش میزان نمرات توجه و کنترل پاسخ از لحاظ آماری معنادار نبود  (به ترتیبP = 0.79 و  P = 0.1). در تراز صدای زمینه، میانگین نمرات توجه و کنترل پاسخ دیداری در مردان با افزایش شتاب ارتعاشی از صفر به  65/0، افزایش یافت که این افزایش میزان نمرات توجه و کنترل پاسخ از لحاظ آماری معنادار نبود (به ترتیبP = 0.49 و P = 0.59). در حالت مواجهه توام شرکت کنندگان با تراز صدای dBA 55 و شتاب ارتعاش  65/0، میانگین نمرات توجه دیداری در مردان نسبت به حالت زمینه کاهش یافت (P = 0.95) و نمره کنترل پاسخ در این حالت از مواجهه نسبت به حالت زمینه افزایش یافت (P = 0.72). میانگین نمرات توجه و کنترل پاسخ شنیداری در مردان با افزایش صدای ترافیک از  27 به dBA 55  در شتاب ارتعاش زمینه، کاهش یافت (به ترتیب P = 0.02 و  P = 0.13). میانگین نمرات توجه شنیداری در مردان با افزایش شتاب ارتعاشی از صفر به  65/0، در تراز صدای زمینه، بطور معنی داری کاهش پیدا کرد (P = 0.01).  میانگین نمرات کنترل پاسخ شنیداری در مردان با افزایش شتاب ارتعاشی از صفر به  65/0، در تراز صدای زمینه، افزایش پیدا کرد (P = 0.74). در حالت مواجهه توام شرکت کنندگان با تراز صدای dBA 55 و شتاب ارتعاش  65/0، میانگین نمرات توجه شنیداری در مردان نسبت به حالت زمینه به طور معنی داری کاهش یافت (P = 0.01) و نمره کنترل پاسخ در این حالت از مواجهه نسبت به حالت زمینه افزایش یافت (P = 0.09).

در خصوص  اثر توام تراز صدای dBA 55 و شتاب ارتعاش  65/0 بر سطح توجه کل و کنترل پاسخ در بعد دیداری و شنیداری، نتایج  مشابهی یافت گردید. بطوریکه افزایش همزمان تراز صدا  و شتاب ارتعاش نسبت به حالت زمینه، نمره کل توجه را در هر دو بعد دیداری و شنیداری کاهش داده است. با این حال در شرایط مذکور نمره کنترل پاسخ در هر دو بعد دیداری و شنیداری افزایش یافته است. به نظر می رسد که نمره کنترل پاسخ که به نوعی بیانگر قابلیت حفظ توجه و سرعت واکنش حین انجام آزمون می باشد تحت تاثیر نظریه انگیختی صدا و همچنین اثرات مثبت کوتاه مدت ارتعاش با شتاب پایین، افزایش یافته است. به طور کلی، اعمال ارتعاش تمام بدن در شتاب های کم تا متوسط و تراز صدای پایین ممکن است در زمان های کوتاه باعث بهبود عملکرد شناختی گردد، با این حال نتیجه گیری قطعی منوط به انجام آزمون های سیستماتیک و جامع تر است.