واکاوی دفع افسد به فاسد و تجلی آن در حقوق کیفری با رعایت حقوق شهروندی

در مواردی که دو حرام یکی فاسد و دیگر افسد است، عقل حکم می کند که برای پرهیز از امر افسد و ناخوشایندتر، انسان به استقبال امر فاسد و ناخوشایند برود، مشروط به اینکه، این تنها راه باشد و حقوق شهروندان هم از طرف شخص و هم از طریق حکومت رعایت گردد. هدف ما در این مقاله بررسی دفع نمودن افسد به فاسد در حقوق کیفری و در پرتو حقوق شهروندی می‏باشد.

روش تحقیق:

روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از منابع کتابخانه ای می باشد.

ملاحظات اخلاقی:

پژوهش پیش رو با حفظ اصالت محتوا و با رعایت اصل انصاف و امانتداری انجام پذیرفته است.

یافته ها:

در این مقاله مشاهده می‏گردد: زمانی که تنها راه خلاصی از مفسده بیشتر، ارتکاب و تن دادن به امر دارای مفسده کمتر می‏‏باشد، از قاعده تحت عنوان «دفع افسد به فاسد» می توان مصادیقی در حقوق موضوعه به ویژه حقوق کیفری یافت که مشمول این قاعده باشد، البته با این استثناء که حقوق شهروندان در قوانین موضوعه عاری از هرگونه خدشه ای به هر بهانه ای می‏باشد، ازاین رو می طلبد مصادیق این قاعده در قوانین کیفری ایران، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

نتیجه گیری:

مفاد قاعده دفع افسد به فاسد در حقوق کیفری، عبارت است از جواز ارتکاب فاسد برای دفع افسد، که درواقع این محتوا، یکی از مصادیق قاعده اهم و مهم است. با توجه به روز بودن  این  قاعده  و  تطبیق  آن با موضوعات روز از لحاظ سیاسی- اجتماعی، این مساله مطرح می شود که مصادیق این قاعده در قوانین کیفری ایران، شامل چه مواردی است و آیا می‏توان به بهانه دفع افسد، حقوق شهروندان را زیر پا بگذاریم؟ این نتیجه قابل بیان است که این قاعده با مصادیقی از جمله: دفاع مشروع، حقوق شهروندی، امر آمر قانونی، اجرای قانون اهم، اضطرار در حقوق کیفری، هم پوشانی دارد.