بررسی آلودگی آب زیرزمینی محدوده پالایشگاه شازند به BTEX و MTBE

پالایشگاه شازند به عنوان بزرگ ترین واحد تولید بنزین در خاورمیانه در فاصله 22 کیلومتری جنوب غربی اراک و در شمال شرقی دشت شازند قرار گرفته است. به دلیل وجود تاسیسات پالایشی، مخازن متعدد نگهداری نفت خام و فرآورده های نفتی، خطوط لوله انتقال فراوده های نفتی مربوط به پالایشگاه شازند، احتمال نشت مواد آلاینده از مخازن و لوله ها به محیط خاک و آب زیرزمینی وجود دارد. آبخوان دشت شازند از نوع آزاد و متشکل از رسوبات آبرفتی دانه درشت بوده و جهت جریان از پالایشگاه به سمت چاه های کشاورزی، مرکز دشت می باشد. بنابراین، آلودگی آب زیرزمینی ناشی از آلاینده های نفتی پالایشگاه شازند مورد بررسی قرار گرفت.

در این پژوهش، از 16 حلقه چاه در منطقه مورد مطالعه نمونه برداری در خرداد ماه 1394 صورت گرفت و جهت تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال گردید. آزمایش ترکیبات BTEX و MTBE براساس روش گازکروماتوگرافی با آشکارساز یونیزاسیون شعله ای (GC-FID) [1] انجام شد. جهت بررسی آلودگی منطقه مورد مطالعه، نتایج حاصل از آنالیز ترکیبات BTEX و MTBE با استانداردهای معتبر آب شرب و کشاورزی مقایسه گردید.

نتایج نشان دهنده آلوده بودن 6 حلقه چاه  واقع در قسمت شرق و جنوب پالایشگاه و شرق و شمال شرقی پتروشیمی نسبت به ترکیبات BTEX و MTBE است. بخشی از آلودگی های موجود در آب زیرزمینی منشا جوی داشته و از طریق نزولات جوی وارد آب زیرزمینی منطقه شده است و بخش دیگر مربوط به نشت از تاسیسات، مخازن و خطوط انتقال می باشد. 

با توجه به آلودگی موجود در منطقه و آلودگی های احتمالی دیگر، پیشنهاد می شود پیش از هر اقدام برای پاک سازی، منشا دقیق آلودگی شناسایی و با توجه به شرایط منطقه و نظرات کارشناسی روش مناسب جهت پاک سازی منطقه انتخاب گردد.