بازخوانی پایه گزاره های عقل عملی در اندیشه شهیدصدر
ضرورت بازگشت گزارههای مستنتج به گزارههای پایه و تشخیص آنها در دو حوزه عقل نظری و عملی از گذشته دور کانون بررسی قرار دارد. در این میان شهیدسیدمحمدباقر صدر (1313-1359) به ارزیابی زوایای گوناگون عقل عملی پرداخته و نوآوریهای فراوانی در این حوزه ارایه نموده که بازشناسی پایه گزارههای عقل عملی یکی از آنهاست که جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی بدان میپردازد. از رهگذر این جستار مشخص میشود که به باور شهیدصدر بازگشت گزارههای عقل عملی به «حسن عدل» و «قبح ظلم» صحیح نیست و اینها خود تحلیلیاند و به مسئله حق و مولویت مولا باز میگردند. شهیدصدر با تکیه بر واقعیانگاری گزارههای عقل عملی، پایه آنها را «حق الطاعه» میداند. این نظریه از سلسله نارساییهایی رنج میبرد که شاخصترین آنها ادعای «جریانناپذیری قواعد باب تزاحم در حسن و قبح» و «نقد تفسیر حسن و قبح به استحقاق مدح و ذم و تفسیرش به ضرورت اخلاقی» است، چنانکه از دیگرسو، تحلیلیانگاری حسن عدل و قبح ظلم از خلط میان شرط صدق موضوع با نحوه حمل محمول بر موضوع سرچشمه گرفته و پایهانگاری مولویت مولا برای گزارههای عقل عملی نیز از سلسله ناسازگاریهای درونی و مخالفت با وجدان رنج میبرد.
عقل عملی ، حسن و قبح ، حق الطاعه ، گزاره های پایه ، شهیدصدر
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.