گستره وجود سیال در قلمروی هستی

حکیمان مسلمان به تبع ارسطو ماده را منشا تحولات و تغییرات اشیاء معرفی نموده اند و ازآنجاکه آن را ملازم با جسم و جسمانیات دانسته اند، دایره وجودات متغیر و سیال را به عالم جسم منحصر کرده اند. آنها برای اثبات تلازم ماده و صورت جسمیه و انحصار هیولی به عالم طبیعت، ادله مختلفی اقامه نموده اند. در این مقاله با نقد این ادله، این مساله را مورد تامل و کنکاش قرار داده ایم [تا ببینیم] با مخدوش شدن ادله مذکور، گستره وجود سیال تا چه حد بوده و دایره تحولات عالم تا کجا گسترش خواهد یافت؟ با توجه به ادله عقلی و نقلی، آنچه در نهایت حاصل شده این است که سیلان امری مشکک بوده و ناشی از ضعف و نقص وجودی است و براین اساس دایره وجود سیال همه وجودات امکانی را بسته به نقص و ضعفی که دارند در برگرفته و بالتبع زمان به ساحت ماوراء طبیعت تسری خواهد یافت.