بررسی کارکرد بلاغی و معنایی اوزان صرفی در تبیین اعجاز بیانی قرآن

کیفیت ساختاری و ترکیبی واژگان در نظام نوشتاری زبان، نمودارهایی صوتی در بیان عواطف و حالات مختلف انسانی در گستره بی کران زبان قرآن به شمار می آیند که تامل در انگیزه بلاغی و معنایی کاربست آن ها، به عنوان وجهی دیگر از وجوه اعجاز بیانی این کلام آسمانی امری بایسته می نماید. همچنان که در باب پیام، به عنوان یکی از چهارعنصر کانونی برقراری ارتباط موفق زبانی (فرستنده، گیرنده، پیام و بافت موقعیت) توجه به ساختارهای دستوری واژگان، امری بسیار مهم و ضروری است. بدین تصور، جستار حاضر بر آن است تا با استفاده از قواعد علم صرف زبان عربی و با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، شماری از واژگان قرآنی و قرایت آن ها را مورد بررسی قرار دهد و چرایی کاربست ساختار و قرایت خاص هر واژه و تاثیر آن را در افاده پیام فرستنده تبیین نماید. بررسی داده های قرآنی نشان می دهد که در کلام مجید به منظور توصیف حالات مختلف از ساختارهای صرفی ویژه ای استفاده شده است که نه تنها گزینش آن ها هدفمند و در تعیین معنای مقصود یاری گر بوده، بلکه جابجایی هریک از این ساختارهای تصریفی و قرایت آن ها دریافت پیام را از سوی گیرنده دستخوش تغییر خواهد ساخت. شایسته ذکر اینکه گزینش ساختارهای صرفی تحت تاثیر عواملی چون هماهنگی با هم متن، بافت و نظام موسیقیایی صورت می پذیرد.