شناسایی و اولویت بندی فناوری های مناسب سورتینگ پیاز زعفران مبتنی بر تحلیل سلسله مراتبی

زعفران یکی از گران بهاترین گیاهان ادویه ای و دارویی با ارزش اقتصادی بسیار است. سورتینگ پیازهای زعفران برپایه اندازه یکی از مهم ترین فرایندهای تولید و تاثیرگذار در عملکرد این محصول است. این پژوهش طی سال های 1398 و 1399، با هدف شناسایی و اولویت بندی فناوری های مناسب موجود در کشور برای سورتینگ پیازهای زعفران اجرا شد. اطلاعات و مشخصات فنی سورترها گردآوری و بررسی شد. فناوری های مناسب از طریق نظرسنجی و بازدیدهای تخصصی شناسایی و معیارهای مقایسه تعیین شد. گزینه ها متعلق به سه شرکت "ناردیس"، "طلای سرخ گلشید ایرانیان" و "گروه صنعتی سیفی" و معیارها شامل "ظرفیت"، "دقت"، "راحتی کاربرد"، "قابل حمل بودن"، "تعداد دسته ها"، "کیفیت پیازهای سورت شده"، "چندکاره بودن"، "تلفات کمی"، "تعداد اپراتور"، "قیمت"، "توان"، و "هزینه تعمیر و نگهداری" بود. به منظور اولویت بندی گزینه ها و انتخاب مناسب ترین فناوری از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و وزن دهی معیارها و گزینه ها در نرم افزار Expert Choice استفاده شد. معیارها بر اساس نظر خبرگان زعفران (20 نفر) با تکمیل پرسش نامه ارزش گذاری شد. نتایج نشان داد که "تلفات کمی" و "کیفیت پیاز سورت شده" به ترتیب با وزن های نسبی 0.14 و 0.135 اثرگذارترین معیارها، و "قابل حمل بودن" با وزن نسبی 0.045 کم اثرترین معیار در انتخاب فناوری مناسب سورتینگ پیاز زعفران هستند (شاخص ناسازگاری=0.01). تحلیل حساسیت کارآیی نشان داد که سورتر "ناردیس" از نظر "تعداد اپراتور"، "قیمت" و "توان" نسبت به دو سورتر دیگر ارجحیت دارد. سورتر "طلای سرخ گلشید ایرانیان" از نظر "ظرفیت" و "چندکاره بودن" دارای برتری نسبت به دو سورتر دیگر است. سورتر "گروه صنعتی سیفی" از نظر "دقت"، "راحتی کاربرد"، "قابل حمل بودن"، "تعداد دسته ها"، "تلفات کمی"، و "هزینه تعمیر و نگهداری" نسبت به دو سورتر دیگر برتر است. بر اساس نتایج تلفیق، سورتر "گروه صنعتی سیفی" مبتنی بر روش غلتک های واگرا به عنوان مناسب ترین فناوری برای سورتینگ پیاز زعفران معرفی شد.