شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر ایجاد گرد و غبار شهرستان هندیجان و ارائه راه کارهای مدیریتی با رویکرد DPSIR

یکی از مخاطرات طبیعی و رایج در سال های اخیر، پدیده گرد و غبار است که باعث آسیب رسانی، مخصوصا به محیط های شهری و انسانی می شود و کنترل و مدیریت آن بسیار دشوار می باشد. از عوامل اصلی و موثر در رخداد این پدیده، موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی مناطق منشا و مناطق تحت تاثیر این پدیده است. در این تحقیق که در شهرستان هندیجان استان خوزستان انجام شده است، ابتدا مسایل و مشکلات بر اساس مطالعات کتابخانه ای، پرسش از کارشناسان و نیز مراجعه به منطقه تحقیق مشخص شده است. سپس، از چارچوب نیروی محرکه-فشار-وضعیت-اثر-پاسخ (DPSIR)، برای تحلیل مهمترین عواملی که باعث وقوع گرد و غبار شهرستان هندیجان شده اند، استفاده شد. چارچوب DPSIR، تحلیلی مبتنی بر رابطه "علت-معلولی" عوامل، برای سیاستگذاری و برنامه ریزی مدیریتی است. در این تحقیق، اقدام به شناسایی و اولویت بندی عوامل مربوط به هر یک از مولفه های چارچوب DPSIR با استفاده از پرسش نامه خبرگان با طیف لیکرت و مبتنی بر آزمون های ناپارامتریک فریدمن شد. توضیح این که، برای تکمیل پرسش نامه خبرگان از کارشناسان ادارات منابع طبیعی، محیط زیست، آب منطقه ای و جهاد کشاورزی استان خوزستان نظرسنجی صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که رشد جمعیت، توسعه کشاورزی، توسعه دامداری، توسعه صنعتی و تغییر اقلیم به ترتیب اهمیت، از بیشینه به کمینه، مهمترین پیشران ه ای موثر بر وضعیت رخداد گرد و غبار در منطقه تحقیق هستند. توجه به هر دو مقوله پاسخ های واکنشی و پیش گیرانه نقش مهمی را در بهبود وضعیت و کاهش اثرات نامطلوب رخداد گرد و غبار در منطقه تحقیق داراست.