مقایسه روش های ارزیابی کیفیت خاک و ارتباط آن با عملکرد در اراضی چایکاری غرب استان گیلان

با توجه به افزایش فشار های استفاده از زمین و آسیب پذیری خاک های کشاورزی از نظر زیست محیطی، توسعه یک روش مناسب برای ارزیابی کیفیت خاک به منظور دستیابی به تولید بهینه و پایدار محصول ضروری است. لذا این پژوهش با هدف شناسایی مهم‏ترین ویژگی های موثر بر کیفیت خاک و مقایسه شاخص های کیفیت خاک به دست آمده از روش های مختلف و ارتباط آن با عملکرد چای در غرب استان گیلان صورت گرفت. در مجموع 66 نمونه خاک مرکب از عمق صفر تا 30 سانتی متر و برگ سبز چای در کرتی به وسعت 2 متر مربع به مرکزیت محل های نمونه برداری خاک از بخشی از باغات چای با عملکرد متفاوت برداشت شد. با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) ، از میان 15 ویژگی موثر بر کیفیت خاک، شش ویژگی شامل پتاسیم قابل جذب، کربن آلی، pH، فسفر قابل جذب، روی قابل جذب و تعداد نماتد به عنوان حداقل نشانگرهای موثر بر کیفیت خاک انتخاب گردید. سپس کیفیت خاک با استفاده از دو مدل شاخص کیفیت تجمعی (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI) به روش های نمره دهی خطی و غیرخطی (LS و NLS) و هرکدام در دو مجموعه کل داده ها (TDS) و داده های حداقل (MDS) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که میانگین شاخص کیفیت خاک به جز شاخص های IQI-NLSMDS و NQI-NLSMDS، در باغات با عملکرد بالا به طور معنی داری بیش تر از باغات با عملکرد پایین بود. ارزیابی کیفیت خاک باغات چای نشان داد که روش های نمرده دهی خطی بر روش های غیرخطی برتری دارند، به طوری که شاخص های IQI-LS و NQI-LS برای هر دو مجموعه TDS (به ترتیب 55/0= R2و 54/0=R2) و MDS (به ترتیب 45/0= R2و 46/0=R2) همبستگی بیش تری با عملکرد چای نسبت به سایر شاخص ها نشان دادند. همچنین همبستگی بین دو مجموعه TDS و MDS برای شاخص IQI-LS (80/0= R2)، بیش تر از شاخص NQI-LS (59/0= R2) بود.