تحلیل گفتمان مهدویت، در احادیث حسن بن محبوب

رهیافت تاریخی «تحلیل گفتمان»، یکی از روش های جدید و کارآمد در مطالعه احادیث امامیه است. در این روش که بر پایه نظریه «آوای متعارض باختین» استوار است؛ از طریق بافت شناسی اعتقادی جامعه در زمانه پژواک احادیث و خوانش گفتمان رقیب، گفتمان نهفته در دل روایات واکاوی می گردد. در این پژوهه برآنیم تا بر پایه این الگوی روشی، احادیث حسن بن محبوب (149-224ق) در زمینه آموزه مهدویت را گفتمان شناسی تحلیلی کنیم. وی از اصحاب امام کاظم، امام رضا و امام جواد؟عهما؟ بوده و یکی از اصحاب اجماع امامیه در عصر خویش به شمار آمده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که ابن محبوب احادیث مهدویت خود را در رویارویی با چهار گفتمان رقیبی بازتاب داده است که این گفتمان ها در صدد ترویج پنداره های ناصوابی درباره تبارشناسی موعود، تعیین مهدی؟عج؟، غیبت قایم و قیام منجی، در بافت فکری و اعتقادی جامعه آن دوران بودند.