بررسی تغییرات زمانی غلظت ذرات گرد و غبار در هوای شهرستان زابل با استفاده از شاخص AQI

طی دهه گذشته، جامعه علمی متوجه تاثیرات مهم گرد و غبار موجود در هوا بر آب وهوا، سلامت انسان، محیط زیست و بخش های مختلف اقتصادی اجتماعی شده است. رابطه بین غلظت گرد و غبار و سلامت انسان ها یک رابطه معکوس است، به طوری که با افزایش غلظت گرد و غبار بر تعداد مبتلایان به بیمارهای قلبی و تنفسی افزوده و سلامت انسان به طوری جدی تهدید می شود. یکی از بلایای طبیعی که شهرستان زابل را به دلیل موقعیت جغرافیایی و نزدیکی آن با بستر خشک تالاب هامون تحت تاثیر قرار می دهد، پدیده نامطلوب طوفان های گرد و غباری است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تغییرات زمانی غلظت گرد و غبار در دوره 10 ساله در شهرستان زابل است.

به منظور بررسی آلودگی هوا در شهر زابل غلظت ذرات گرد و غبار (PM10) در دوره زمانی 10 ساله از سال 1389 تا 1398 با استفاده از دستگاه های ثابت سنجش آلودگی هوا اندازه گیری شد. تمام داده ها به صورت متوسط روزانه و سالانه مرتب و تغییرات آن در این بازه زمانی بررسی شد. به منظور بررسی تغییرات کیفی هوا، داده های مدنظر بر اساس شاخص های استاندارد کیفیت هوا AQI محاسبه و تجزیه وتحلیل شدند.

یافته ها: 

طی دوره مطالعه، میانگین غلظت سالانه PM10 از سال 1389 تا 1398 به ترتیب 405، 425، 451، 659، 532، 152، 222، 196، 170 و 67 میکروگرم بر مترمکعب بوده است. بیشترین مقدار غلظت ذرات مربوط به فصل تابستان 1395 با متوسط 4932 میکروگرم بر مترمکعب تعیین شد که به دلیل وقوع طوفان های 120 روزه و بستر خشک تالاب هامون و انتقال ذرات گرد و غبار اتفاق می افتد.

نتیجه گیری:

 بر اساس استاندارد، غلظت ذرات معلق PM10 نباید از 150 میکروگرم بر مترمکعب تجاوز کند. این در حالی است که این مقدار طی دوره 10 ساله چندین برابر حد استاندارد بوده و در بیشترین مقدار اندازه گیری شده به 33 برابر حد استاندارد رسیده است.