پایش تخریب سرزمین و بیابان زایی منطقه های خشک و نیمه خشک با تاکید بر پاسخ تولید ناخالص اولیه به متغیرهای اقلیمی در بازه ی 2017-2001 در استان فارس

محاسبه دقیق تغییر کربن در بوم سامانه های مختلف ممکن است شاخصی کلیدی در برآوردکردن تغییر تخریب زمین در جهان باشد. هدف از این تحقیق، بررسی روند تخریب زمین با بررسی کردن روند تغییر شاخص تولید ناخالص اولیه، سنجه های اقلیمی (دما و بارش) و ارتباط این شاخص با داده های اقلیمی در بازه ی زمانی 2017-2001 در کاربری های مختلف استان فارس است. داده های تولید ناخالص اولیه از سنجنده ی مودیس 8 روزه MOD17A2 سالانه استخراج، و داده های اقلیمی از 15 ایستگاه منطقه با روش درون یابی تهیه کرده شد. شیب تغییر شاخص های تولید ناخالص اولیه، دما و بارندگی و همبستگی بین تولید ناخالص اولیه و دما و بارش در هر کاربری بررسی شد. نتیجه نشان داد که بیش ترین درصد تولید ناخالص اولیه به ترتیب در کاربری های بوته زار، زمین کشاورزی، زمین لخت، علفزار، منطقه ی مسکونی، و بستر آبی است. بررسی شیب تغییر نشان داد که در حالت کلی روند تغییر تولید ناخالص اولیه در این دوره ی 17 ساله افزایشی، اما روند دما و بارش به ترتیب افزایشی و کاهشی بود. دلیل آن را می توان بهره گیری کشاورزان از منابع آب زیرزمینی برای تامین آب کشاورزی، و در نتیجه افزایش تولید ناخالص اولیه دانست. درصد تغییر تولید ناخالص اولیه، دما، و بارش در کاربری های مختلف در بازه ی زمانی بررسی شده نشان داد که روند تغییر مثبت تولید ناخالص اولیه در کاربری زمین لخت 78/24%، زمین کشاورزی 54/32 %، علفزار 81/14 %، بوته زار 89/85%و در ساوانا 100% بود، در حالی که روند افزایش دما و کاهش بارندگی در بیش تر کاربری ها دیده می شود. براساس نتیجه های رابطه ی همبستگی در زمین های لخت، ساوانا و بوته زار بیش تر از بارش، و زمین های کشاورزی و علفزارها از دما تاثیر گرفته است. در حالت کلی افزایش در تولید ناخالص اولیه در زمین های کشاورزی بر پایه ی افزایش دما و کاهش بارندگی نشان دهنده ی ایجادشدن شرایط برای تخریب زمین و بیابان زایی است.