ارزیابی اثر گرد و غبار و بیماری زغالی بلوط بر مشخصه های زیستی بلوط ایرانی (.Quercus brantii Lindl) در استان ایلام

زوال جنگل، برآیند تاثیر متقابل خشک سالی و یخ بندان های زودهنگام، سن درختان، کیفیت رویشگاه، آفات و بیماری ها و پدیده گرد و غبار است. با توجه به بروز بحران زوال بلوط، شیوع بیماری زغالی و نیز رخداد طوفان های گرد و غبار در جنگل های زاگرس، پژوهش پیش رو با هدف اندازه گیری مقدار ذرات گرد و غبار ته نشست شده روی برگ بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) و بررسی مشخصه های زیستی درختان سالم و بیمار این گونه در بخشی از جنگل های هیانان در شمال شرقی شهر ایلام انجام شد. برای اندازه گیری ویژگی های بیوشیمیایی، بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی و آنزیم ها و مقدار رسوب خشک گرد و غبار روی برگ، از بخش های متفاوت تاج هر پایه به طور تصادفی نمونه گیری شد. میانگین رسوب خشک گرد و غبار در واحد سطح برگ درختان بلوط ایرانی طی سه دوره نمونه برداری از 21/0 تا 26/0 میلی گرم در سانتی متر مربع متغیر بود. از این نظر تفاوت معنی داری بین درختان سالم و بیمار مشاهده نشد. مقدار کلروفیل های a، b و کل و کاروتنویید در پایه های سالم (به ترتیب 03/0، 06/0، 1/0 و 14/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) به طور معنی داری بیشتر از درختان بیمار (038/0، 05/0، 08/0 و 12/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) به دست آمد. همچنین، مقدار آنتی اکسیدان و کاتالاز در برگ درختان سالم به ترتیب با 9/56 درصد و 01/0 واحد بر میلی گرم پروتئین به طور معنی داری بیشتر از درختان بیمار با مقادیر 8/42 درصد و 008/0 واحد بر میلی گرم پروتئین بودند. فنل و فلاونویید بیشتری در برگ درختان بیمار (به ترتیب 9/169 و 8/47 میلی گرم بر گرم وزن تر) نسبت به برگ پایه های سالم (به ترتیب 5/114 و 6/36 میلی گرم بر گرم وزن تر) مشاهده شد. درمجموع، می توان گفت که بلوط ایرانی در جنگل های مورد مطالعه علاوه بر توانایی زیاد در حفظ و نگهداشت ذرات گرد و غبار، در برابر عوامل ایجاد بیماری زغالی بسیار مقاوم است.