تحلیل و بررسی داستان «دژ هوش ربا» در مثنوی معنوی بر اساس الگوی کنشگرای گرماس

داستان «دژ هوش ربا» یا «قلعه ذات الصور» داستانی است که مولانا آن را با محوریت سفر سه شهزاده برای دیدار دختر شاه چین به نظم می کشد. الگوی کنشگرای گرماس با نگرشی جامع می تواند نقش هر یک از شخصیت های این داستان را به دقت در سه محور میل و انتقال و قدرت به نمایش بگذارد. موضوع اصلی این داستان عشق ورزیدن شاهزادگان به دختر شاه چین و تلاش آن ها برای رسیدن به اوست. در محور میل، کنشگران اصلی سه شهزاده هستند و آنچه باعث می شود شاهزادگان تلاش کنند تا به این هدف نایل شوند، دلدادگی و تسخیر شدن چشم و دلشان است. در محور انتقال، سخن پدر شهزادگان، مایه ترغیب سه شهزاده برای رفتن به قلعه است. در محور قدرت، اولین یاریگر شاهزادگان، نیروی عشق و مهم ترین بازدارنده ها عقل محوری به جای عشق ورزی و خودخواهی و خودپسندی است.