بررسی آلودگی رودخانه گوهررود به باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک

فاضلاب های شهری و پساب های کشاورزی مهم ترین منبع آنتی بیوتیک ها و ریزجانداران مقاوم به آنها هستند و رودخانه ها به عنوان محل ورود اینها از مهم ترین مسیرهای پخش این آلودگی ها به شمار می روند. هدف این پژوهش بررسی تغییرات جمعیت باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک های مختلف در رودخانه گوهررود بود. از آب و رسوب کف رودخانه در سه نقطه در طول رودخانه با تمرکز بر شهر رشت و در پاییز و زمستان 1395 و بهار و تابستان 1396 نمونه برداری شد. تعداد باکتری های هتروتروف و کلیفرم در محیط کشت های نوترینت آگار و ایوزین متیلن بلو آگار دارای µg/mL 100 از آنتی بیوتیک های سفالکسین، جنتامایسین، داکسی سایکلین، سیپروفلوکساسین و تری متوپریم، به روش پلیت کانت شمارش شدند. از ویژگی های شیمیایی آب نیز pH و EC اندازه گیری شدند. داده های مربوط به تعداد باکتری ها با استفاده از نرم افزار SAS به روش اندازه های تکرار شده با آرایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی آنالیز شدند. با عبور رودخانه از شهر، pH و EC آب افزایش یافت. میانگین EC در فصل بهار و تابستان بیش از 5/2 برابر میانگین آن در فصل پاییز و زمستان بود. تعداد باکتری های هتروتروف و کلیفرم آب و رسوب با عبور رودخانه از شهر افزایش یافت. میانگین تعداد هتروتروف ها و کلیفرم های مقاوم به آنتی بیوتیک در آب به ترتیبLogCFU/mL74/3 و 79/2 و میانگین تعداد هتروتروف ها و کلیفرم های مقاوم به آنتی بیوتیک در رسوب به ترتیب LogCFU/g 74/5 و 37/5 بود. روند مقاومت باکتری های هتروتروف و کلیفرم آب و رسوب در برابر آنتی بیوتیک ها به صورت سفالکسین< جنتامایسین< سیپروفلوکساسین< داکسی سایکلین< تری متوپریم بود. روند میانگین تعداد کلیفرم های آب و رسوب و تعداد باکتری های هتروتروف رسوب در فصول مختلف به صورت زمستان<پاییز<تابستان< بهار بود. با توجه به یافته های این پژوهش آب رودخانه گوهررود آلوده به باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک و به ویژه باکتری های مقاوم به سفالکسین بوده و اگر از آب رودخانه در آبزی پروری و آبیاری کشت زارهای پایین دست در کشاورزی استفاده شود، ممکن است باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک و ژن های مقاومت در آنها در اکوسیستم های دیگر پخش شده و وارد زنجیره غذایی انسان شوند.