چالش های مشارکت در قانون گذاری در بخش سلامت (مطالعه کیفی)

 هدف این مطالعه شناسایی چالش های مشارکت مردم در قانون گذاری در بخش سلامت در ایران است.

مطالعه حاضر از نظر هدف، اکتشافی و از نظر فرایند اجرا، کیفی بود. روش گردآوری داده ها با روش مصاحبه نیمه ساختارمند و هدف دار با شرکت کنندگان، انتخابی بود.جامعه پژوهش مشتمل بر افراد آگاه و کلیدی (شامل استادان دانشگاه، نمایندگان مجلس، وزرای سابق بهداشت،کارشناسان معاونت قوانین مجلس، کارشناسان حوزه سلامت و حقوقی مرکز پژوهش های مجلس، صاحب نظران و مدیران شاغل در حوزه قانون گذاری سلامت با حداقل ده سال سابقه کار بود.این افراد در زمینه قانون گذاری تجربه داشته و همچنین در خصوص نظام سلامت کشور نیز آگاهی کافی داشتند. تمامی مصاحبه ها ضبط و سپس به صورت متن بازنویسی شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش تماتیک انجام گرفت.

یافته ها:

 بر اساس بیست مصاحبه انجام شده در این مطالعه پنج درون مایه اصلی و 26 درون مایه فرعی (طبقه) ایجاد شد. گروه اصلی مشتمل بر عوامل قانونی، عوامل زیرساختی، عوامل فرهنگی و اجتماعی، عوامل مربوط به مشارکت کنندگان (مردم) و عوامل مربوط به مشارکت پذیران (قانون گذاران) بود. در عوامل قانونی سه زیرطبقه ساختار پارلمان، الزامات قوانین برای نظرخواهی و تسهیلات قوانین؛ در عوامل زیرساختی هفت زیرطبقه شبکه ارتباطات وجود وسایل ارتباط جمعی، اطلاع رسانی، امکان دسته بندی نظرات، امکان مشارکت الکترونیک، امکانات مالی، امکانات ساختاری و امکان دسترسی / ملاقات با قانون گذاران؛ در عوامل فرهنگی و اجتماعی سه زیرطبقه مشارکت جویی مردم، اعتقاد به کار گروهی و سرمایه اجتماعی؛ در عوامل مربوط به مشارکت کنندگان دسترسی به اطلاعات، دسترسی به قانون گذاران،دریافت پاسخ یا بازخورد از قانون گذاران، احساس امنیت پس از ارایه مشورت، میزان آگاهی مردم از حقوق خود، آموزش، امکان تبادل نظر و وجود تیم کارشناسی قوی و در عوامل مربوط به مشارکت پذیران نه زیرطبقه میل به استفاده از نظرات دیگران، ظرفیت پذیرش نظرات متفاوت، عوامل حزبی، عوامل و مصالح منطقه ای، سلامت اداری،آموزش، فرصت کافی، اولویت ها و عوامل انگیزشی ایجاد شد.

نتیجه گیری:

 چالش های متعددی در مشارکت شهروندان در فرایندهای قانون گذاری در بخش سلامت وجود دارد. در حوزه قوانین لازم است حق مشارکت شهروندان در سیستم حقوقی مشخص شود. برای رفع چالش های فرهنگی و اجتماعی باید شفافیت و تبلیغات حداکثری برای مشارکت مردم صورت پذیرد. در این بین نمایندگان نیز نیاز به آموزش دارند تا بتوانند از ظرفیت مشارکت جامعه استفاده کنند. از طرفی مشارکت کنندگان نیز علاوه بر تسلط بر دانش در حوزه سلامت باید بتوانند به زبان سیاست گذاران نیز سخن بگویند.