تحلیل دیدگاه فقهای امامیه پیرامون استطاعت طریقی و امنیت در حج

حج، یکی از مهم ترین دستورات دین اسلام است که مورد تاکید فراوان شریعت قرار گرفته است. به جا آورنده حج، ایمن از عذاب و ترک کننده آن کافر شمرده شده است. خدای سبحان، کعبه را برای اسلام، نشانه گویا و برای پناهندگان، خانه امن و امان قرار داد. حکم به وجوب حج و لزوم امنیت آن، در آیه 97 آل عمران مطرح و به داشتن استطاعت مشروط شده است. فقهای امامیه با استناد بر قرآن و روایات، مراد از استطاعت را، داشتن زاد و توشه، مرکب، توانایی مالی و جانی برای انجام مناسک حج و امنیت راه در مسیر رفت و برگشت و هنگام انجام اعمال گرفته اند. در صورت ناامنی و موارد مختلف آن، فتاوای گوناگونی وجود دارد. در این میان، گروهی به وجوب حج و گروهی به عدم وجوب حج حکم کرده اند. در این نوشتار، ابتدا استطاعت در حج و سپس یکی از مصادیق آن که امنیت در راه حج و امنیت حرم است، مورد واکاوی قرار می گیرد.