تاثیر تیمارهای تغذیه ای بر ویژگی های مورفولوژیک و عملکرد اسانس مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad)

 این آزمایش به منظور بررسی تاثیر تیمارهای مختلف تغذیه ای بر ویژگی های مورفولوژیک، عملکرد اسانس و میزان برخی عناصر خاک و سرشاخه های گیاه مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 14 تیمار تغذیه ای طی دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا شد. تیمارها شامل 1-C (شاهد)، 2-NPK (کود شیمیایی 50، 25، 25 کیلوگرم در هکتار)، 3- CM30، 4- CM60 (CM: کود دامی 30 و 60 تن در هکتار)، 5- CM30+NPK، 6- CM60+NPK، 7- V5 (ورمی کمپوست 50 تن در هکتار)، 8- V5+NPK، 9- GM (Glomus mosseae)، 10- GI (Glomus intraradices)، 11- S0+T، 12- S250+T، 13- S500+T (S: سولفور 0، 250 و 500 کیلوگرم در هکتار، T: Thiobacillus) و14- V5+T بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد، اثر متقابل سال در تیمارهای تغذیه ای بر تمام ویژگی های مورفولوژیک، بازده و عملکرد اسانس و مقدار عناصر پتاسیم و گوگرد سرشاخه های گیاه معنی دار (p ≤0.01) شد. بیشترین ارتفاع بوته در سالهای اول و دوم به ترتیب مربوط به تیمارهای CM30+NPK و CM60 بود. بیشترین تعداد شاخه در سال های اول و دوم به ترتیب در تیمارهای CM30+NPK و GM مشاهده شد. تیمار CM30+NPK بیشترین پهنای سایه انداز را در هر دو سال به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین میزان ماده خشک سرشاخه گلدار در سالهای اول و دوم به ترتیب در تیمارهای CM30+NPK و V5+T بدست آمد. طبق نتایج آزمایش، بیشترین بازده اسانس در سالهای اول و دوم به ترتیب در تیمارهای GM و S0+T مشاهده شد. کاربرد تیمارهای V5+NPK و V5+T موجب افزایش معنی دار عملکرد اسانس به ترتیب در سال های اول و دوم گردید. نتایج همچنین نشان داد، بیشترین مقدار پتاسیم سرشاخه ها در سال اول، در تیمار GI و در سال دوم، در تیمار V5+NPK مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار گوگرد سرشاخه ها در سال های اول و دوم به ترتیب در تیمارهای V5 و S500+T بدست آمد. به طور کلی، پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از کودهای زیستی موجب افزایش بازده اسانس و میزان عناصر تغذیه ای در این گیاه می شود. همچنین، استفاده از ورمی کمپوست به همراه کودهای شیمیایی و زیستی جهت افزایش عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی توصیه می گردد.