واکاوی جهانی سازی در نظام آموزش عالی ایران

پژوهش حاضر با هدف صورت بندی مفهوم جهانی سازی و تحلیل وضعیت نظام آموزش عالی برای مواجهه با آن انجام شد. با تنویر مفهوم جهانی سازی و شناخت لایه های بنیادین آن می توان نگاه عمیق تری به چگونگی پدیداری آن در نظام آموزش عالی ایران داشت و به چشم اندازی بهتر، برای آینده نایل آمد. رویکرد حاکم بر این پژوهش کیفی و مبتنی بر پدیدارشناسی بود. انتخاب نمونه به شیوه هدفمند انجام شد. ملاک انتخاب افراد مشارکت کننده: اشتهار موضوعی در مجامع علمی و در سطوح ملی و بین المللی، عضو هیات علمی بودن و دارا بودن حداقل یک اثر مکتوب در زمینه جهانی شدن یا جهانی سازی بود؛ بر این اساس با 19 نفر از متخصصان، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. تعداد نمونه بر اساس اشباع نظری بود. متن تمامی مصاحبه ها مورد تحلیل اولیه قرار گرفت، مصاحبه هایی که در ذیل باور «جهانی سازی با تمرکز بر تهدیدات» قرار داشت با استفاده از روش تحلیل لایه ای علی ساخت شکنی شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که از نگاه این متخصصان، بروز جهانی سازی در نظام های آموزش عالی ایران در لایه مساله عینی، افزایش بیکاری و مهاجرت چشمگیر تحصیل کرده ها، افزایش تعداد مقاله ها بدون توجه به مسایل بومی/ در لایه علل اجتماعی، همراهی و الگوگیری ناآگاهانه از نظام ها و روندهای جهانی، اتخاذ شاخص های علمی غیربومی/ در لایه گفتمان، تربیت دانشجویانی با تفکرات غربی و القای فرایندهای جهانی در دانشگاه که در لایه استعاره به نتیجه عدم توانایی در ساخت یک ستون از عمارت عظیم جهانی سازی می رسد. سپس چهار سناریو برای آموزش عالی ایران ارایه شد.