بررسی انتقادی معیارهای نقد متن حدیث از دیدگاه قرآنیان ایران و تاملی بر آثار کلامی آن

قرآن بسندگان ایرانی از جریان های فکری برآمده از مکتب تشیع امامیه هستند که با دو شاخصه ی قرآن بسندگی و دوری گزینی از حدیث در نیمه دوم قرن سیزده هجری و همزمان با نهضت مشروطه در ایران ظهور کردند. این جریان با دو شاخصه ی نگاه نقادانه به حدیث و خودبسنده و بی نیازی قرآن از سنت در تفسیر، شناخته می شوند. قرآنیان ایرانی همچون قرآنیان اهل سنت، برای نشان دادن بی اعتباری حدیث به بهره گیری از معیارهای نقد حدیث روی آورده با این تفاوت که جوامع حدیثی شیعه مورد نقد ایشان قرار گرفته و بیشتر تمایل به حکم ابطال حدیث و بخصوص احادیث اعتقادی شیعه با ابزار نقد متن دارند. معیارهای نقد متن مورد استفاده ایشان را می توان به دو دسته ی ادله نقلی(قرآن و سنت) و لبی(عقل، إجماع، تاریخ قطعی، علم روز و...)، تقسیم کرد. با توجه به نقش پررنگ حدیث در شکل گیری گزاره های کلامی شیعه، حدیث گریزی ایشان به نفی بخشی از گزاره های کلامی امامیه چون مهدویت، علم امام، شفاعت، توسل و... انجامیده است. ما در این مقاله ضمن بیان معیارهای پرکاربرد قرآنیان ایران در نقد متن، به نقد، بیان کاستی ها و کژوری آنان در بهره گیری از معیارهای پالایش حدیث خواهیم پرداخت.