تامین حقابه زیست محیطی تالاب گاوخونی با بهبود مدیریت تقاضای آب کشاورزی

تالاب‏ها به عنوان یک اکوسیستم، کارکردی حیاتی در سیستم اجتماعی- زیست محیطی دارند. محدودیت آب مهم ترین عامل خشک شدن تالاب‏ها در مناطق خشک است. با توجه به اتلاف زیاد آب در کشاورزی، بهبود مدیریت مصرف در این بخش و تخصیص آب ذخیره شده از این راه می‏تواند به احیای حقابه زیست‏ محیطی تالاب‏ها کمک شایانی کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان پایداری سناریوهای مختلف بهبود مدیریت مصرف آب کشاورزی شامل سناریوهای «مدرن سازی و ارتقای بهره ‏برداری سامانه‏ های توزیع آب کشاورزی»، « ارتقای عملکرد سامانه های آبیاری داخل مزارع»، «بهینه‏ سازی الگوی کشت» و «کاهش بهره ‏برداری از منابع آب‏های زیرزمینی» و نیز ترکیب این سناریوها بر احیای حقابه زیست‏ محیطی تالاب‏ها است. برای این منظور، حوضه آبریز زاینده رود، مشتمل بر شش شبکه آبیاری و تالاب گاوخونی واقع در انتهای حوضه، به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. مدل سازی حوضه با استفاده از نرم ‏افزار مدیریت یکپارچه WEAP انجام گرفت. همچنین، میزان پایداری اجرای سناریوها بررسی شد. شاخص اعتمادپذیری برای این سناریوها به دست آمد. نتایج نشان داد انعطاف‏ پذیر‏ترین سناریو، اجرای همه سناریوها با شاخص پایداری 3/87 درصد و پس از آن، اجرای سناریوهای «مدرن سازی و ارتقای بهره ‏برداری سامانه ‏های توزیع آب کشاورزی»، «بهینه‏ سازی الگوی کشت» و «کاهش بهره‏ برداری از منابع آب‏های زیرزمینی» با شاخص پایداری 6/81 درصد است. کمترین شاخص پایداری را نیز دو سناریوی «ارتقای عملکرد سامانه‏ های آبیاری داخل مزارع»، «بهینه‏ سازی الگوی کشت» با شاخص پایداری 2/2 درصد و 6/2 درصد دارند. بنابراین، اجرای ترکیب کاملی از سناریوهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی می تواند پایدارترین راهکار برای احیای تالاب گاوخونی باشد.