پژوهشی درباره روابط با حیوانات در عرفان عملی عارفان

حیوانات، علاوه برمتون صوفیانه، در داستانهای رمزی و تمثیلی و بطور کلی دربیان عرفان نظری و عرفان عملی این قوم نیز حضور دارند. عارفان بر اثر عزلت و سفرهای بادیه، با حیوانات مانوس شده اند. آنان با نگاهی لطف آمیز، خود را برتر از حیوانات ندانسته اند؛ بلکه در نگاه عارفان، آنچه موجب برتری انسان بر حیوانات می تواند باشد؛ ترک عصیان است. رفتار عارفان با حیوانات، شفقت آمیز است. سخنگویی، تفاهم و ارتباطهای شگفت انگیز با حیوانات در متون صوفیانه، نوعی ارتباط غیر متعارف را نشان می دهد. از آنجا که هر کس خدا را خدمت کند و فرمان برد؛دنیا هم به او خدمت می کند؛حیوانات هم به بندگان مخلص و به کسانی که حق توکل را گزارده اند؛ خدمت کرده اند.
شایان ذکر است که محدوده این تحقیق، متون صوفیانه فارسی، از ابتدا تا قرن هشتم است که سعی شده مطالب با رعایت سیر تاریخی ارائه شود.