تحلیل نهادی نقش بازیگران در فرایند اجرای طرح های کلان ملی فناوری (مطالعه موردی: دو طرح کلان حوزه هوایی در ایران)

صنعت هوایی یک صنعت استراتژیک حیاتی در حوزه سیستم محصولات پیچیده برای اقتصاد و امنیت ملی محسوب می شود. هدف مقاله حاضر، تجزیه و تحلیل نهادی نقش بازیگران در فرایند اجرای دو طرح کلان ملی فناوری حوزه هوایی در ایران می باشد. با بررسی پیشینه و تجارب کشورها در طرح های کلان طراحی و توسعه محصول در حوزه هوایی، چارچوبی از بازیگران و اقدامات هر بازیگر در هر مرحله این طرح ها ارایه شده است. راهبرد پژوهش حاضر مطالعه موردی، جهت گیری آن کاربردی، هدف آن توصیفی و رویکرد آن کیفی می باشد. ابزار گردآوری داده های اولیه مصاحبه با 14 خبره دارای تخصص و تجربه در حوزه هوایی و درگیر در دو طرح مورد مطالعه (هواپیمای دوزیست و موتورجت) می باشد که در بازه زمانی نیمه دوم سال 1398 صورت گرفته است. برای جمع آوری داده های ثانویه از تمامی اسناد و شواهد موجود در خصوص صنعت هوایی در ایران و خصوصا دو طرح مورد مطالعه استفاده شده است. تحلیل داده ها با تحلیل محتوا و کدگذاری محوری انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که طرح های کلان ملی فناوری، فرایندی پیچیده و چندمرحله ای می باشند و اجرای آنها نیازمند همکاری و هماهنگی میان شبکه گسترده ای از نهادهای مختلف از جمله بخش دولتی و خصوصی، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است. نتایج این پژوهش می تواند به منظور برنامه ریزی بهتر و مدیریت اثربخش طرح های کلان ملی حوزه هوایی مورد استفاده سیاست گذاران و نهادهای متولی قرار گیرد.