الگوی زایش و فرگشت حوضه‏ های کششی مرتبط با ادامه گسله اصلی جوان زاگرس در شمال‏ باختر ایران

گسله اصلی جوان زاگرس یک سامانه گسله بزرگ است که در مرز شمالی زاگرس و مرز جنوبی ایران‏ مرکزی قرار گرفته است. هدف اصلی این بررسی توصیف هندسه و کینماتیک امروزی ادامه ناشناخته گسله اصلی جوان زاگرس در شمال باختری ایران و جنوب شرق آناتولی است. ما سازوکار امروزی گسله ها را از بررسی تصویرهای ماهواره‏ای و تلفیق آنها با برداشت های ساختاری میدانی، داده های ریخت‏ زمین‏ ساختی و نیز نتایج حاصل از وارون سازی داده های سازوکار کانونی زمین لرزه ها تعیین کرده ‏ایم. سامانه ی گسله اصلی جوان زاگرس از پیرانشهر به سوی شمال و در راستای شاخه‏ ای از زمین درز نیوتتیس، در مرز ایران- آناتولی خاوری، ادامه می یابد و در شمال باختر با سامانه ی گسله‏ های NE-SW چپ‏ بر خوی- بسکل (در جنوب باختر آناتولی) پایان می‏ پذیرد. سامانه گسله شناسایی شده، یک سامانه ی تراکششی راست‏ بر است که در دل خود رژیم های تنش محلی راستالغز و کششی محض ایجاد کرده است. دسته ای از حوضه ‏های کششی، در خمش‏ های گسلی یا در پهنه های میان تکه گسله‏ های هم پوش راست پله راست بر ایجاد شده اند. با ورود به پهنه برخورد سامانه راست بر گسله با سامانه ی چپ ‏بر خوی- بسکل، برش راست‏ بر میان ورقه ی عربی و ایران مرکزی با گسله های چپ ‏بر سد می شود و حرکت رو به ESE ایران نسبت به آناتولی، سبب ایجاد حوضه‏ های کششی شمالی- جنوبی می شود که با گسله های نرمال شمالی- جنوبی محدود می شوند. این کشش، مشکل فضا در حرکت میان شمال باختر ایران و جنوب خاور آناتولی را حل کرده است. این بررسی، اهمیت گسله های راستالغز را در ایجاد رژیم های تنش محلی و زمین ساخت ناحیه ای کششی در جایگاه های برخوردی با رژیم تنش چیره ترافشارش نشان می دهد.