نقش کیفیت محیطی بر دلبستگی به مکان در فضاهای شهری (مطالعه موردی: میدان مرکزی شهر همدان)

دلبستگی به مکان براساس تعامل شناختی، عاطفی، و عملکردی بین افراد، گروه‏ها، و مکان کالبدی- اجتماعی طی زمان شکل می‏گیرد. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کیفیت‏های محیطی در میزان دلبستگی به مکان در فضاهای شهری است. شاخص‏ها و معیارهای مورد سنجش در ارتباط با میزان دلبستگی به مکان شامل مولفه‏ های اجتماعی‏- معنایی، کالبدی‏- عملکردی، زمینه‏ ای‏- ساختاری، و ادراکی‏- احساسی است. میدان مرکزی شهر همدان با توجه به ویژگی‏های فضایی‏- تاریخی آن به‏ عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. روش تحقیق این پژوهش به‏ صورت تفسیری‏‏- تحلیلی و به‏ صورت کمی و کیفی است. در بخش کمی، تحلیل‏ها بر اساس آزمون مدل معادلات ساختاری و ضریب ماتریس‏های همبستگی برای بررسی ارتباط میان اجزای متغیرهای تحقیق بهره گرفته شد. به‏منظور تحلیل یافته‏ها در این بخش، از ابزار پرسش‏نامه استفاده شده است. حجم نمونه حدود 400 نفر بوده که از طریق فرمول کوکران انتخاب شده است. در بخش تحلیل‏های کیفی از ابزار مشاهده غیرمشارکتی، تحلیل نقشه ‏های رفتاری، تصاویر و نقشه ‏ها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‏دهد عوامل کالبدی، اجتماعی، و معنایی رابطه مستقیمی با دلبستگی به مکان در میدان‏های شهری ایفا می‏کند. «احساس محصوریت مطلوب در فضای میدان»، «نقش میدان به ‏عنوان نشانه ادراکی در شهر»، « موقعیت و جانمایی میدان در پیوند با بافت اطراف»، و در نهایت، «تنوع کاربری‏های موجود» مهم‏ترین عوامل موثر در دلبستگی به میدان‏های شهری است.