هماهنگی های صوتی و دلالت آن در قرآن کریم «مطالعه موردی سوره إبراهیم (ع)»

انسجام آوایی از گذر نظم موجود در صفات حروف کلمات نمایان می‌گردد، به‌گونه ای‌که با مفهوم برداشت شده از متن سازگاری دارد. از این رو، بررسی هماهنگی های صوتی در قرآن کریم با هدف کشف زیبایی‌های ساختاری و زبانی این کتاب آسمانی همواره کانون توجه پژوهشگران بوده است؛ چرا که واکاوی و تبیین این زیبایی‌ها، از جنبه‌های اعجاز هنری قرآن پرده برمی‌دارد. یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم، ساختار موسیقایی آن است که مهم ترین سطح در بررسی سبک‌شناسی و نخستین محور برای ورود به دنیای متن آیات، سبک و فضای آن به شمار می‌رود؛ چرا که پیوند میان موسیقی و مفهوم، منجر به رساندن بهتر مضمون به مخاطب و برانگیختن احساسات وی می‌گردد. بر این اساس، پژوهش حاضر، سعی دارد سطح آوایی سوره ابراهیم (ع) بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و آماری مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. نتیجه پژوهش، بیانگر پیوند میان معنی و موسیقی حروف این سوره در پیش روی مخاطب است؛ زیرا زمانی‌که بافت زبانی آیه در صدد القای مفاهیمی باشد که بیان آنها نیازمند به شدت و قوت است، واژگانی انتخاب شده که موسیقی حروف بکار رفته در آن، همراه با شدت و قوت است. اما هنگامی‌ که سیاق آیه در پی بیان مفاهیمی همچون حس آرامش و اطمینان به مخاطب باشد، در می‌یابیم که گزینش واژگان به‌صورتی است که کاربست حروف بی واک و سایشی و حروف ما بین شدت و رخاوت در آن نمود بیشتری دارد. بنابراین، موسیقی حاصل از ویژگی‌های حروف از نظر جهر، همس، شدت، رخاوت و چگونگی ترازبندی آنها در متن آیه از جمله ویژگی‌های معجزه‌آسای قرآن کریم است، به‌طوری‌که همه این ویژگی‌ها با فضایی که این موسیقی در آن جریان دارد، هماهنگ است.