تنوع ریختی برگ و صفات جوانه زنی بذر تیس (Sorbus aucuparia L.) در جنگل هیرکانی

تیس درختی است با پراکنش بسیار محدود و در مرز بالای درختی جنگل های شمال کشور پراکنش دارد. در این تحقیق، هفت رویشگاه تیس از شرق به غرب جنگل هیرکانی شناسایی و رفتار جوانه زنی بذر و تنوع در صفات ریختی برگ ارزیابی شد. آنالیز چندمتغیره نشان داد که جمعیت های تحت بررسی از نظر صفات ریختی تحت مطالعه از یکدیگر متمایز نشده اند و تنها برخی از پایه های رویشگاه اندبیل به دلیل داشتن تفاوت معنی دار در قاعده برگ، از درختان دیگر متمایز شدند. نتایج درصد جوانه زنی نشان داد که در تیمار سرد و تیمار ترکیبی سرد و گرم، جوانه زنی بعد از حدود 70 هفته، به حدود 100 درصد رسید. سرعت جوانه زنی در تیمار سرد، در هفته 55 به اوج خود رسید و حدود 90 درصد بذور در این تیمار در هفته 55 جوانه زدند. در تیمار ترکیبی گرم و سرد، قبل از هفته 50، سرعت جوانه زنی به حداکثر خود و با درصد جوانه زنی تجمعی به حدود 40 درصد رسید، ولی از این هفته تا هفته 55 سرعت جوانه زنی مجدد کند شد و از هفته 55 تا هفته 60 نقطه دوم اوج خود را با درصد جوانه زنی حدود 80 درصد تجربه کرد. نتایج تحقیق نشان داد که برگ درخت تیس در شمال ایران از تنوع ریختی زیادی برخوردار نیست و بذر تیس نیز از نظر قوه نامیه و زایایی مشکلی ندارد و خواب طولانی بذر (نیاز به دو زمستان گذرانی) سبب شده است که نهالستان های کوهستانی با ناآگاهی از این موضوع در تولید نهال از بذر آن ناموفق باشند.